Η μάχη για το Κέντρο (…και το Δέντρο)

Ο πρώτος φοιτητής που πήρε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας αλλιώς θα ονειρευόταν τη ζωή του. Ομως στην Αθήνα του 1843 ο πρώτος φοιτητής του πρώτου ελληνικού πανεπιστημίου που αποφοίτησε, ο Αναστάσιος Γούδας (από την Ιατρική), φυλακίσθηκε, κακοποιήθηκε και τελικά αυτοεξορίσθηκε στη Σμύρνη και μετά τα βήματά του χάθηκαν κάπου στην Ευρώπη. Αιτία η αντιοθωνική δράση του, την ίδια χρονιά που ο Οθωνας εξαναγκάσθηκε σε παραχώρηση Συντάγματος.

Το Πανεπιστήμιο στη νέα Αθήνα του Οθωνα και τα Ανάκτορα, μαζί τοποθετημένα στο Κέντρο της πρωτεύουσας, διαμόρφωσαν έκτοτε με πολύ ιδιαίτερο τρόπο την έννοια του δημόσιου χώρου και της σχέσης του με την πολιτική. Το κέντρο της Αθήνας βίωσε ήδη από τότε αυτό που λέγεται διεκδίκηση του δημόσιου χώρου. Οχι ως τόπου αλλά ως έννοιας.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

ο καθαρά ποινικό μέρος της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου συγχέεται κατά έναν περίεργο τρόπο με το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό κομμάτι της υπόθεσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπόθεση του εξοστρακισμού.

Η «κοινή γνώμη» έχει πεισθεί πως ο αστυνομικός είχε ευθέως πυροβολήσει και δολοφονήσει τον Αλέξανδρο. Αλλωστε, αυτή η πεποίθηση όχι μόνο εξηγεί τις μεγάλες κινητοποιήσεις αλλά και ώς ένα βαθμό καθόρισε την ένταση των επεισοδίων.

Ποια ήταν τα δεδομένα πάνω στα οποία σχηματίστηκε αυτή η βεβαιότητα; Ενα βίντεο, κάποιες, αρκετές, μαρτυρίες αλλά (σαφώς) και μια ήδη σχηματισμένη άποψη για την Ελληνική Αστυνομία.

Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Εξάρχεια, αδιέξοδα ανάμεσα σε δύο μύθους

Αύξηση διαρρήξεων στην πιο αστυνομοκρατούμενη περιοχή της Ελλάδας τα τελευταία 30 χρόνια; Υπαρκτή ως πραγματικότητα ή ως αίσθημα ανασφάλειας, πάντως στα Εξάρχεια είναι από τα θέματα που συζητήθηκαν αρκετά πρόσφατα σε επιτροπή κατοίκων. Κουβεντιάζουν και για άλλα. Και για το αδιέξοδο με τα ναρκωτικά και για το αδιέξοδο με την κατάσταση πολιορκίας.

Πρέπει να είναι πολύ ενοχλητικό να ζεις σε μια περιοχή για την οποία έχουν σχηματιστεί δύο διαμετρικά αντίθετες εικόνες: Δεν πρόκειται ούτε περί μιας δομημένης «αλάνας» όπου συμπλέκονται με κάποια ενδογενή ή εξωγενή κανονικότητα οι «μπάτσοι» με τα «φρικιά». Ούτε είναι και το μεγάλο χωνευτήρι, ο μοναδικός χώρος της «ελεύθερης διακίνησης των ιδεών» -όχι πάντως με τα εξιδανικευμένα χαρακτηριστικά στρουμφοχωριού.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Μια ιστορία της κουκούλας (...και μερικά δημοκρατικά αδιέξοδα)

Πολλά χρόνια πίσω (έως πάρα πολλά) δεν είναι καθόλου βέβαιο αν ο αναρχικός Μπουαναβεντούρα Ντουρούτι φορούσε ή όχι κουκούλα, στη διάρκεια ληστειών τραπεζών στο Μεξικό (ως γνωστόν όχι για προσωπικό πλουτισμό), λίγο πριν από τον Ισπανικό Εμφύλιο. Κι αν φορούσε, το πιθανότερο είναι πως επρόκειτο για ένα μαντίλι που είχε χρησιμοποιηθεί ευρέως και στις εξεγέρσεις και τις συγκρούσεις του 19ου αιώνα.

Πάντως, στην Ελλάδα, στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ο αναρχικός Δημήτρης Ματσάλλης δολοφόνησε μέρα μεσημέρι στην Πάτρα έναν σημαντικό τοκογλύφο δεν είχε σκεπασμένο το πρόσωπό του – πιθανόν διότι θεωρούσε αναπόφευκτη τη σύλληψή του.

Σύμφωνα με την ίσως μοναδική δημοσιευμένη μαρτυρία, στην Ελλάδα μετά την Κατοχή, η κατά κάποιον τρόπο μαζική χρήση μαντιλιού για κάλυψη του προσώπου τοποθετείται το 1946 από τον Ε.Λ.Α.Ν. Στυλίδας.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ο «πλούσιος Εβραίος» και ο Μπλούμε

MONIMEΣ ΣTHΛEΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 07-12-08
Ο «πλούσιος Εβραίος» και ο Μπλούμε

Tου Τακη Καμπυλη

«Στη διάρκεια της Κατοχής ήμουν επίσημος διερμηνέας των SS και συγκεκριμένα στο “Τμήμα Εβραϊκών Υποθέσεων” της Ασφάλειας Αθηνών. Με αυτή την ιδιότητά μου πήγα στη Ρόδο μαζί με τον Τόνι Μπούργκερ, υπολοχαγό των SS (...) με τον Φριτς Λίνεμαν, δόκιμο των SS και τον Χανς Σέλε από το Ντάντσιγκ. Εκεί στη Ρόδο είχαν συλληφθεί όλοι οι Εβραίοι των Δωδεκανήσων από 16 έως 60 ετών. Με ένα καράβι μεταφέρθηκαν πρώτα στο Χαϊδάρι κι από κεί, υποθέτω, στα γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως (...) Οι Γερμανοί που προανέφερα πήραν μαζί τους από τη Ρόδο εννέα βαλίτσες γεμάτες με αλυσιδίτσες, διαμάντια, ράβδους χρυσού και άλλα χρυσαφικά που παρέδωσαν στην Αθήνα στον Μάχερ, διοικητή των SS. Την ίδια νύχτα συναντηθήκαμε στην οδό Λυκαβηττού 2 με τον Ισπανό υπήκοο Πέπο Φραντσές: Εγώ, ο Λίνεμαν, ο Γκρίνμπαχ και ο Σέλε. Εκεί συζητήσαμε πώς θα μπορούσαμε να πουλήσουμε τα κοσμήματα (...) Το ίδιο βράδυ μετά το φαγητό συμφωνήσαμε μεταξύ μας για την πώληση των χρυσαφικών και είπαμε στον Πέπο Φραντσές να πάει στα γραφεία των SS και να αγοράσει από τον Μάχερ ένα μέρος των αντικειμένων αυτών.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ψάλε παιδί μου γράμματα…

Ο Maxime Rodinson (πέθανε το 2004) υπήρξε ίσως ο σημαντικότερος βιογράφος ενός Θεού, για την ακρίβεια του προφήτη του. Ο Rodinson παραμέρισε δόγματα και προκαταλήψεις και προσπάθησε να εξετάσει και να ερμηνεύσει τις συνθήκες μέσα από τις οποίες ένας έξυπνος άνθρωπος, ο Μωάμεθ, έπεισε τον εαυτό του, τη φυλή του (και τις άλλες φυλές) ότι συνομιλεί με τον Θεό.

Πολλές από τις ερμηνείες που έδωσε πέρασαν στη διεθνή βιβλιογραφία. Κυρίως η διαφορά του Μωάμεθ της Μέκκας από τον Μωάμεθ της Μεδίνας. Του Μωάμεθ που ο Θεός τού υπαγόρευε, από τον Μωάμεθ που υπαγόρευε στον Θεό. Του θρησκευτικού από τον πολιτικό ηγέτη. Η συγκεκριμένη «βιογραφία» του Μωάμεθ δεν προκάλεσε τη μήνι κάποιου μουσουλμάνου ιερέα ή όποιου αυτοαναγορεύεται θεματοφύλακας του δόγματος, παρότι ο συγγραφέας αποδεικνύει πως η διδασκαλία του Μωάμεθ ήταν περισσότερο ιδεολογία παρά θρησκεία.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Υπάρχουν και «golden» μποζόνια;

Eνα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Αμερικανοί στο Βιετνάμ ήταν η λεγόμενη Δίοδος Χο Τσι Μινχ. Ενα δίκτυο ανεφοδιασμού των Βιετκόνγκ, πολύπλοκο όσο τα νεύρα σ’ ένα φύλλο δέντρου, με τα σημαντικότερα σημεία του στο έδαφος μιας τρίτης χώρας, του Λάος. Ο πολλαπλασιασμός τών βομβαρδισμών δεν έφερνε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, αφού με τον θόρυβο των μεγάλων βομβαρδιστικών οι εφοδιοπομπές διασκορπίζονταν στην πυκνή βλάστηση. Οι πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις, που έφτασαν τότε στα γραφεία του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, ήταν αυτές που προέβλεπαν ένα μίνι Σινικό Τείχος, έναν τεράστιο φράχτη με φυλάκια και ραντάρ. Αλλά οι άνθρωποι του «Ιάσονα» είχαν την καλύτερη λύση.
Διαβάστε το άρθρο εδώ

20 χρόνια μετά: αυτό το τείχος δεν έπεσε

τις 28 Αυγούστου 1789 γεννήθηκε η (σύγχρονη) Αριστερά. Ηταν οι Γάλλοι επαναστάτες που στην Εθνοσυνέλευση αρνήθηκαν την παραχώρηση δικαιώματος βέτο στον βασιλιά. (Προφανώς τότε γεννήθηκε και η νέα Δεξιά; Ουδείς ξέρει, ουδείς φαίνεται να έχει ασχοληθεί).
Αρκετά χρόνια μετά, κάποια πράγματα, αναπόφευκτα (;) είχαν ξεπεραστεί. Ενα κομμάτι της Αριστεράς στοιχίστηκε (-εται) πίσω από μια παρατήρηση ενός διάσημου πιανίστα (την υπενθυμίζει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο): Είναι άραγε οι αξίες της αγοράς τόσο δημοφιλείς; «Ο Sviatoslav Richter ισχυρίστηκε κάποτε, ότι το πρώτο κονσέρτο που έδωσε στις ΗΠΑ ήταν το χειρότερο της ζωής του. Οταν ρωτήθηκε «γιατί», έδωσε την εξής απάντηση: την ημέρα της παράστασής του έδειξαν μια τεράστια αίθουσα όπου υπήρχαν πολλά πιάνα ώστε να διαλέξει με ποιο θα έπαιζε. Του πήρε μερικές ώρες, αλλά σε όλη τη διάρκεια της παράστασης αναρτωτιόταν αν πράγματι είχε κάνει τη σωστή επιλογή, με αποτέλεσμα το παίξιμό του να μην ήταν το αναμενόμενο. Στη Μόσχα έπαιζε σε ένα μόνο πιάνο, όχι και τόσο καλό, αλλά έδινε πάντοτε τον καλύτερό του εαυτό. Τελικά, μας λέει ο Richter, η ποιότητα του πιάνου δεν είναι και τόσο σημαντική».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Οσα πήρε ο άνεμος

«Μα αγαπητή μου», είπε ο Ρετ Μπάτλερ στη Σκάρλετ Ο’ Χάρα, «δεν ξέρεις πως (σ’ αυτόν τον Νότο) ο ψεύτης είναι ο πιο ένθερμος υπερασπιστής της ειλικρίνειάς του, ο κλέφτης της εντιμότητάς του και ο δειλός της γενναιότητάς του;»

Η Μάργκαρετ Μίτσελ, γράφοντας το «Οσα παίρνει ο άνεμος», πολλές φορές υπονόμευσε (συνήθως «μέσω» του Ρετ Μπάτλερ) το κλίμα (την ιδεολογία) του Ρομαντισμού στον Νότο που η ίδια μετέφερε σε περίπου 900 σελίδες με τη Σκάρλετ, τη Μέλανι, τον Ασλεϊ Γουίλκς αλλά και με τους «σπιτικούς» νέγρους, τους «μπαρμπα–Θωμάδες» της Ομοσπονδίας. Η παλιά εποχή σαρώθηκε διότι, όπως έλεγε ο Μπάτλερ, κανείς δεν την πίστευε πια, ούτε καν η Νότια αριστοκρατία.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δηλωσίες, αντιήρωες σε εποχή ηρώων

Εκατοντάδες χιλιάδες υπέγραψαν επί Μεταξά, στον Εμφύλιο, στη χούντα, στιγματίστηκαν και υπέκυψαν στη βία της σιωπής

Mία -αμόρφωτη- το είπε έτσι: «Ηταν σαν να τους έδινες βόλια να σκοτώσουν τους δικούς σου». Mία -μορφωμένη- το είπε έτσι: «H υποταγή σου συμβόλιζε την υποταγή της ομάδας. Ηταν για μας θέμα αξιοπρέπειας, θέμα τιμής».

Kαι οι δύο εξήγησαν (στην έρευνα της ιστορικού Tασούλας Bερβενιώτη) το ίδιο πράγμα: Γιατί δεν υπέγραψαν δήλωση. Oι μαρτυρίες τους εκφράστηκαν, διατηρήθηκαν και προβλήθηκαν. Ηταν η επιβεβαίωση στο ηρωικό κομμάτι του ηττημένου, που ηθικά ένιωθε (ήταν) δικαιωμένος. Aυτό χώρεσε στην Iστορία, είναι η Iστορία. Eίναι;

Tο κομμάτι που δεν χώρεσε στην επίσημη Iστορία είναι επίσης μεγάλο. Mεγαλύτερο από το ηρωικό. Kαι πιθανόν εξίσου ηρωικό: Oι «δηλωσίες».
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ο τάφος του Αλόις και η Καρινθία του Χάιντερ

Η Μιχαέλερπλατς είναι από τα αξιοθέατα της Βιέννης. Πολλοί νέοι ζωγράφοι παιδεύτηκαν με τις γραμμές των κτιρίων της και τα χρώματά τους, αλλά το πιο αξιοπερίεργο από τα σκίτσα της Μιχαέλερπλατς έγινε ανάμεσα στο 1911 και 1912. Ο νεαρός ζωγράφος ήταν ο Αδόλφος Χίτλερ. Το αξιοπερίεργο ήταν πως από το σκίτσο του, της Μιχαέλερπλατς, έλειπε το κτίριο του διάσημου (και) στην εποχή του αρχιτέκτονα Αντολφ Λόος. Στη θέση του, για άγνωστους λόγους, ο Χίτλερ αντέγραψε μια παράσταση του 18ου αιώνα.

Ο Γκεόργκ Χάιντερ έκανε ακριβώς το αντίθετο.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Μια ιστορία χωρίς «χρυσόβουλα»

Καθάρισέ ντη τη γκαρδιά και κάμε ντη μπιλούρι
σα θες εσύ για να το ιδείς του σάχη μου το νούρι.»

Τον Φεβρουάριο του 2005 ο Γιώργος Μαυρομμάτης (ιστορικός - εκπαιδευτικός) συναντάει στο σπίτι της στην Πόλη την κυρία Ναζμιέ, από τους τελευταίους ελληνοφώνους Τουρκοκρητικούς Μπεκτασίδες. Η κυρία Ναζμιέ τον υποδέχτηκε με το ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου δίστιχο, που όπως εξηγεί ο Γ. Μαυρομμάτης αποτελεί τον τυπικό υπαινικτικό ποιητικό τρόπο έκφρασης μιας φιλοσοφίας που διαμορφώθηκε περίπου πριν από δέκα αιώνες μέσα στο τότε ανοιχτόμυαλο Ισλάμ.

Ο μπεκτασισμός, σημαντικό κομμάτι του ισλαμικού μυστικισμού, δεν περιλαμβάνεται βέβαια στα σχολικά βιβλία ιστορίας, αν και η συνύπαρξη έμμεσα και άμεσα με το ελληνικό στοιχείο το επηρέασε και επηρεάστηκε από αυτό. Αλλωστε ο μπεκτασισμός ήταν το κυρίαρχο θρησκευτικό δόγμα των γενίτσαρων - όχι τυχαία.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Πολιτικό όπλο η ψήφος των πιστών

ΠOΛITIKH Hμερομηνία δημοσίευσης: 21-09-08
Πολιτικό όπλο η ψήφος των πιστών
Οι στενές σχέσεις κομμάτων, βουλευτών και υπουργών με την Εκκλησία επιβεβαιώθηκαν πολλές φορές τα τελευταία χρόνια

Του Τακη Καμπυλη

Το «κόμμα της Εκκλησίας» χτίστηκε με μεθοδικότητα και σφραγίστηκε από την ισχυρή προσωπικότητα του Χριστόδουλου μέσω «λαοσυνάξεων», διεκδικήσεων εκατομμυρίων ευρώ και, κυρίως, μέσω του φόβου ενός όλο και πιο αδύναμου πολιτικού συστήματος. Ο αγώνας για επιρροή συνάντησε την αγωνία για ψήφους.

«Λέγαμε για χρόνια ότι η Εκκλησία ζει στον κόσμο της, μακριά από την πραγματικότητα. Τελικά, η Εκκλησία ζει στον εδώ κόσμο πολύ περισσότερο απ’ όσο φανταζόμαστε». Με τα παραπάνω λόγια ο Θανάσης Παπαθανασίου (δρ Θεολογίας, αρχισυντάκτης της «Σύναξης» – από τα πλέον έγκυρα ιστορικά περιοδικά της Ορθοδοξίας) περιγράφει το κλίμα αλλά και τις αντιδράσεις που υπάρχουν πλέον στο εσωτερικό της Εκκλησίας («κυρίως από θεολόγους της μέσης εκπαίδευσης, αλλά και ιερείς»).

Εχει πολιτική επιρροή η Eκκλησία ή επιρροή σε πολιτικούς; Ολόκληρο το άρθρο εδώ

«Γιαπάκης» (ή «-όπουλος»), η ελληνική μετεξέλιξη του «γιάπη»

Eίχε ένα ή ενάμισι εκατομμύριο ευρώ στην Τράπεζα. Είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικό μέλος της πολιτικής ελίτ. (Εστω κι αν η παρουσία του στις τελευταίες κυβερνήσεις «συνέπεσε» με τις υποκλοπές και την πυρκαγιά στην Ολυμπία. Περίπου δεν του χρεώθηκαν). Επίσης, η οικογένειά του είναι αντάξια των προσδοκιών σχεδόν του συνόλου των ψηφοφόρων του. Αυτό που λέμε είχε «εξασφαλισμένο το μέλλον του και των παιδιών του».

Γιατί, λοιπόν, χρειάστηκε να μπει σ’ αυτή την περιπέτεια;

Τα ακριβά σχολεία εξασφαλισμένα, η (εξαιρετικής ποιότητας και status) στέγη επίσης, όπως και οι «τζιπάρες» και το «άγριο» ταχύπλοο. Ενας «σπόρτσμαν» της πολιτικής, που συνδύαζε τα χόμπι του με το εκάστοτε υπουργείο. Στον χιονιά που είχε ακινητοποιήσει πυροσβεστικά και αστυνομικά οχήματα, εκείνος έβαλε στο τζιπ τα χιονολάστιχα και άφησε πίσω του τον κρατικό μηχανισμό. Στο υπουργείο Ναυτιλίας ήταν ώρα (και) για ταχύπλοο.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Aγιορείτικος Mεγαλοϊδεατισμός*

Eίναι σημαντικό στέλεχος του κατασκευαστικού τομέα στην Eλλάδα. Πενηντάρης (πρώην αριστερός, νυν γενικώς «ορθολογιστής»), έχει γεμίσει την Aθήνα με κτίρια για τα οποία μάλλον δεν είναι και πολύ περήφανος. Mε πολλούς γνωσhttp://www.blogger.com/img/gl.link.gifτούς και ελάχιστους φίλους. Kοσμοπολίτης, και κοσμικός με μέτρο, ανήκει στη σημερινή κοινωνική ελίτ. H ανάγκη του-απαίτηση για το «προνομιακό» είναι ο τρόπος ζωής του. Γνωρίζει αρκετούς πολιτικούς, δημοσιογράφους-σταρ, συντρώγουν ή συνδιασκεδάζουν και, βεβαίως, εδώ και μερικά χρόνια έχει και τον πνευματικό του στο Ορος.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Παίζει η Φυσική ζάρια;

Ενας, ο κορυφαίος, Ελληνας φυσικός της εποχής μας, που δεν ζει (βεβαίως) στην Ελλάδα, φέρεται να περιέγραψε το πολυαναμενόμενο και (ιδιαίτερα προβεβλημένο) πείραμα στο CERN (την προσεχή Τετάρτη) με το ακόλουθο ανέκδοτο: «Θυμίζει τον μεθυσμένο που ανακαλύπτει φεύγοντας από το μπαρ ότι έχασε το πορτοφόλι του κι αρχίζει να ψάχνει στο ρείθρο του πεζοδρομίου. Τον βλέπει ένας περαστικός και τον ρωτάει:

- Τι ψάχνεις;

- Το πορτοφόλι μου.

- Πού το έχασες;

- Εκεί (και δείχνει στο απέναντι πεζοδρόμιο!).

- Και γιατί δεν ψάχνεις εκεί;

- Διότι εδώ έχει φως.»
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η Ευρώπη και το «ομόδοξο ξανθό γένος»

Για τη δειλία των «τε Ελλήνων και Μανιατών» έγραφε στα 1770 ο Αλέξιος Ορλώφ, απογοητευμένος από την εξέλιξη της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Οι Ρώσοι εκείνης της εποχής μιλούσαν επίσης για «Σπαρτιατικό Εθνος» (αναφερόμενοι στους Μανιάτες κοτζαμπάσηδες) ενώ η Μεγάλη Αικατερίνη στα διαγγέλματά της αναφερόταν στις «ελληνικές, σλαβικές και αλβανικές εθνότητες» που όμως είχαν συνδετικούς κρίκους την ορθοδοξία και την οθωμανική κατοχή. Η άλλη πλευρά προσδοκούσε στο «ομόδοξο ξανθό γένος» (μια παλαιά ρωσική «χιλιαστική» αντίληψη) για την απελευθέρωση. Η προεπαναστατική κοινή γνώμη στον ελλαδικό χώρο μπολιάστηκε από πολύ νωρίς με τη ρωσοφιλία,
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Αγριες φωτογραφικές ιστορίες

Ο Μπωντλαίρ είχε –σπεύσει να– σταθεί απέναντι: Χαρακτήριζε την (τότε πρωτοεμφανιζόμενη) φωτογραφία ως τον «ηθικό εχθρό της ζωγραφικής». Αλλά από το 1839 μέχρι σήμερα η φωτογραφία αποδείχτηκε μια εξαιρετικά πολύπλοκη ιστορία ώστε να χωρέσει μέσα σ’ έναν αφορισμό.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η δημοσίευση μιας φωτογραφίας δημιουργεί –τουλάχιστον– σκεπτικισμό, ούτε είναι η πρώτη φορά που ο διάλογος δείχνει προς αδιέξοδο: «Ποιες φωτογραφίες είναι δημοσιεύσιμες και ποιες δεν είναι;»
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η χαμένη τιμή της πλαστικής καρέκλας

Εκλεισε φέτος τα 40 της χρόνια. Τα κύματά της σκέπασαν ηπείρους, «έντυσαν» ακρογιαλιές και, πάνω απ’ όλα, βόλεψαν. Αγαπήθηκε και (τελευταίως) μισήθηκε όσο οποιοδήποτε άλλο είδος καθημερινής χρήσης. Ακόμη και κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης διατίθενται για την αντικατάστασή της, ενώ στα «οράματα» της αποϊδεολογικοποιημένης –κενής– πολιτικής ορθότητας του υπουργείου Τουρισμού χαρακτηρίζεται «αίσχος».

Η μονομπλόκ πλαστική καρέκλα βάλλεται, όπως κάθε τι άλλο που δημιουργήθηκε από τον Μοντερνισμό, στο πλαίσιο της παραδοσιολαγνείας του νεο-ψάθινου και του ά-τοπου ανθυπομπαμπού...(Το άρθρο εδώ)

Αντίσταση στην «οικονομία του φραπέ»*

Ολη τη νύχτα είχε ένα ψιλόβροχο και αέρα 7 - 8 μποφόρ. Το πρωί που βγήκα να κάνω τις δουλειές μου με πλησιάζει η θείτσα Γεωργία και μου λέει, «πέθανε το Μαριώ». Είχα μάθει πριν 2 - 3 μέρες ότι είχε πάθει μια μικρή δηλητηρίαση και έκανε και λίγο πυρετό. Γιατρός δεν υπάρχει (είναι τα νέα φιλολαϊκά μέτρα της κυβέρνησης, καταργήσανε και τον γιατρό). Αλλά να πεις ότι έχει και παπά για να σε θάψει; Ούτε παπάς, λες και ήμαστε ναυαγοί. Τέλος πάντων έβλεπα τους χωριανούς που κατεβαίνανε προς το σπίτι της κυρά Λένης, λέω μάλλον πρέπει να πάω και εγώ (…)».

Ηρακλειά, 1987. Δεκαεννέα τετραγωνικά χιλιόμετρα βράχων. Κάτοικοι 85. Το απόσπασμα είναι από ανέκδοτο (αυτοβιογραφικό) διήγημα κατοίκου του μικρού νησιού.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ενστολος ρατσισμός

— Η αίτηση για νέο διαβατήριο είναι άκυρη.

— Γιατί;

— Η αιτούσα προέρχεται από ύποπτη χώρα.

— Μα είναι Ελληνίδα, έχει ταυτότητα, ψηφίζει στις εκλογές και είναι υπάλληλος του υπουργείου Εσωτερικών.

— Μπορεί να έβγαλε ταυτότητα με πλαστά πιστοποιητικά.

— Μα εσείς, η αστυνομία εξέδωσε την ταυτότητά της.

— Πρέπει να αποδείξει ότι τα πιστοποιητικά ιθαγένειας δεν είναι πλαστά.

— Μα εσείς τα ελέγξατε.

— Μπορεί να μας ξεγέλασε.

— Ποιο στοιχείο σας οδηγεί σ’ αυτή την πιθανότητα;

— ...

Η Μαρία έμεινε να απορεί...

Η Μαρία ζει στην Ηρακλειά, το νησάκι των μικρών Ανατολικών Κυκλάδων κοντά στη Νάξο.

Η ιστορία ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν, από ένα άλλο νησί, την Ικαρία. Στη διάρκεια της Κατοχής δύο αδέλφια διωγμένα από την πείνα και τον πόλεμο περνούν στην Τουρκία.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η TV και το κόμμα της «πρόγνωσης»

Επί μήνες το γραφείο του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Ευάγγελου Κουλουμπή ήταν αποδέκτης σεισμικών «προγνώσεων» ενός διοικητικού υπαλλήλου στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Που φαίνονταν αξιοσημείωτα «επιτυχείς». Κάποια μέρα ο κ. Κουλουμπής καλεί στο γραφείο του τον αείμνηστο Δρακόπουλο και του δείχνει τις «προγνώσεις». «Κάτι πρέπει να κάνουμε μ' αυτόν. Με έχει εντυπωσιάσει, να τον βοηθήσουμε να δούμε αν μπορεί να εξελιχθεί», είπε ο υπουργός στον επικεφαλής του Γεωδυναμικού.

Ο Δρακόπουλος, γελώντας, του αποκάλυψε πως επρόκειτο περί φάρσας! Οτι αυτός βρισκόταν πίσω από τον αποστολέα. Και ο υπουργός κατάλαβε. Ο Δρακόπουλος ήθελε να αποδείξει πως είναι πανεύκολη η «πρόγνωση» για οποιονδήποτε, αρκεί να είναι σχετικά ενήμερος με τη σεισμική ιστορία της Ελλάδας και δη της δυτικής (η πιο σεισμική περιοχή της Ευρώπης). Αλλά και πως οποιοσδήποτε που δεν είναι σεισμολόγος εύκολα εντυπωσιάζεται από γενικόλογες στον χώρο, στον χρόνο και στην ένταση, προγνώσεις.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

«Aνοιχτές Πύλες» με στίχους και νότες

«O Xρόνης Aηδονίδης δηλώνει με ειλικρίνεια στην ιστοσελίδα του: Πράγματι, όλ’ αυτά τα χρόνια που ασχολούμαι με την παράδοση δεν θα μπορούσα ν’ αποφύγω κι εγώ τον πειρασμό να δημιουργήσω. Kι αυτό είναι κάτι, στο οποίο μέσω μικροεπεμβάσεων και διορθώσεων είχαν προβεί και προγενέστεροί μου μεγάλοι δάσκαλοι, όπως ο Kώστας Mουντάκης, ο Στυλιανός Mπέλος, οι αδελφοί Xαλκιά αλλά και ο Σίμων Kαράς». Και παρακάτω συμπληρώνει ότι έγραψε τις δικές του «δημοτικές» συνθέσεις «όχι διασκευάζοντας ή εμπνεόμενος από ήδη υπάρχουσες, αλλά εξ υπαρχής».

(Πόσο «αυθεντική» είναι η «παράδοση»; Iδίως όταν από αυτήν εξαιρείται ένα σημαντικό, πλην όμως αλλόγλωσσο κομμάτι της; Kαι δη από τα λεγόμενα δημοτικά τραγούδια;)

O Γιώργος Kοκκώνης –που ανέφερε τα παραπάνω– είναι καθηγητής Λαϊκής και Παραδοσιακής Mουσικής (σ’ ένα από τα πολύ ενδιαφέροντα, καινοτόμα, εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, στο TEI Mουσικολογίας Hπείρου). Eκεί δεν «τιμάται» το «Γιάννη μου το μαντίλι σου» αλλά μάλλον η πορεία του «Γιάννη».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Μάθε παιδί μου Γεωγραφία

«Aγαπητά μας παιδιά. (…) Κατά την περιπλάνησή μας στην ελληνική φύση θα ανακαλύψουμε τις ρίζες της φυλής μας (…)».

Το απόσπασμα από την εισαγωγή του νέου βιβλίου Γεωγραφίας της Ε΄ Δημοτικού.

Παρακάτω, στο 5ο κεφάλαιο περί γεωγραφικού προσανατολισμού (σελ. 24): «Το Ορμένιο, το βορειότερο τμήμα του νομού Εβρου, είναι ο σκοπός στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, κούτελο του ελληνικού σώματος και σαν άλλος ακρίτας αγρυπνά και αφουγκράζεται» (σ.σ. η Βουλγαρία ανήκει στην Ε.Ε.). Και πιο κάτω: « (…) Η Γαύδος, οι 50 κάτοικοί της, μας θυμίζουν ότι το νησί πρωτοκατοικήθηκε 5.000 χρόνια πριν. Η Ελλάδα πατάει γερά!».

Παρακάτω, στο 6ο κεφάλαιο, για τη «μορφή και το σχήμα της Ελλάδας» οι συγγραφείς προτείνουν (σελ. 28): «Καθένας μπορεί να βάλει τη φαντασία του να καλπάσει (…) για να πει με τι μοιάζει η Ελλάδα, για να δώσει όνομα στο σχήμα της (…). «Η δική μου φαντασία, λαχανιασμένη, μου δείχνει την Ελλάδα να μοιάζει μόνο με μένα». Αυτό θα πεί κάθε Ελληνας και κάθε Ελληνίδα, όταν μιλήσει για την πατρίδα μας».

Στο ένατο κεφάλαιο για τις θάλασσες (σελ. 37): «(…) Ολος ο λαός μας μιλά για τα καταγάλανα νερά που καθόρισαν την πορεία της φυλής μας». Στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάζεται ως «ξεχωριστό ακτογραφικό στοιχείο» η Χερσόνησος του Αθω. Ποιοι είναι οι (γεωγραφικοί) λόγοι; «(…) Ξεχωρίζει ως προπύργιο του Χριστιανισμού και θεματοφύλακας της ορθόδοξης παράδοσής μας. (…) Διασφαλίζουν το άβατο και υπόσχονται στη Δέσποινα ότι θα είναι πάντα η μοναδική γυναίκα, που θα κάνει τον περίπατό της σ' εκείνα τα γαληνεμένα μονοπάτια (…)».

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Από το «μη ταξικό» στο «εύκολο» πανεπιστήμιο

Λένε οι «μικροί» (όχι όλοι, αλλά οι πιο «δυναμικοί», κυρίως οι φοιτητές στα ΕΑΑΚ και στον ΣΥΝ): «Δεν μας αρέσει ο (νέος) νόμος, δεν τον εφαρμόζουμε». Και απαγορεύουν και στους άλλους επίσης να τον εφαρμόσουν.

Λένε και οι «μεγάλοι» (όχι όλοι, ο Ευρυπίδης Στυλιανίδης, υπουργός Παιδείας): «Αλλάξει δεν αλλάξει το “16”, εγώ θα το ξεπεράσω».

Εδώ καταγράφεται σοβαρή ομοιότητα: Η αντίληψη περί δημοκρατίας των «μικρών», σε τι διαφέρει από το «ξεπέρασμα του νόμου» από τον «μεγάλο»;

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ο Καραθεοδωρή, οι Ναζί και η Ακαδημία Αθηνών

«(…) Τα παραπάνω βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με ανακριβείς κατηγορίες και αυθαίρετες και μειωτικές για τον Καραθεοδωρή απόψεις που υπάρχουν στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο της κυρίας Μαρίας Γεωργιάδου. Η Ακαδημία Αθηνών τίμησε τον μεγάλο Ελληνα, εκλέγοντάς τον ως το πρώτο τακτικό μέλος της, αμέσως μετά την ίδρυσή της στις 28 Νοεμβρίου 1926».

Το απόσπασμα είναι η τελευταία παράγραφος της πρόσφατης απόφασης της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθηνών για μία από τις καλύτερες βιογραφίες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα, αλλά φαίνεται πως η Ακαδημία Αθηνών έχει άλλη γνώμη.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Yπήρχε χώρος και για την «Ανι Λόρι»

«Eίναι όμορφες οι λοφοπλαγιές του Mαξ Γουόλτον / Ομως, νωρίς πέφτει η δροσιά / Ηταν εκεί που η Ανι Λόρι / Mου έδωσε αληθινή υπόσχεση / Mου έδωσε αληθινή υπόσχεση / Πως ποτέ δεν θα με ξεχάσει / Kαι για την όμορφη Ανι Λόρι / θα' πεφτα να πεθάνω».

Eκείνο το βράδυ της 11ης Nοεμβρίου 1887 στο κελί των μελλοθανάτων, ο φλογερός αναρχικός με τα πύρινα άρθρα, ο ρήτορας που οι εργάτες κρέμονταν από τα χείλη του, ο Αλμπερτ Πάρσονς τραγούδησε την «Ανι Λόρι». Oι φύλακες πίστεψαν (όπως το περιέγραψαν μετά) ότι ο Πάρσονς «έσπασε». Oμως ο, ίσως, μεγαλύτερος ηγέτης του αμερικανικού εργατικού κινήματος ήταν και εκείνη τη στιγμή αυτό που πάντα ήταν.

Οταν πρωτοεμφανίστηκε στο Σικάγο, περίπου δεκαπέντε χρόνια πριν, στα 1860, το χωριατόπουλο από το Tέξας προκάλεσε σχεδόν αμέσως με την ελευθερία που ζούσε και που απαίτησε στη συνέχεια της ζωής του να την μοιραστούν όλοι οι καταραμένοι του Σικάγο.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Πολιτική και αστική κατάθλιψη... (ή, η κότα και το αυγό)

Ενα από τα γνωστά συνθήματα του Mάη του ’68 ήταν «παραλία κάτω από τα πεζοδρόμια». Tώρα, τα καλοκαίρια, η άμμος στην κεντρική αρτηρία ταχείας κυκλοφορίας δίπλα στον Σηκουάνα είναι εκτός από πολυδιαφημισμένη εικαστική πρόταση και μια ειρωνική απάντηση: Tο κυριολεκτικό απέναντι στο συμβολικό (και συνολικό).

Πολύ μακριά από κει, στην Kυψέλη της Aθήνας υπάρχουν, υπολόγισε ο καθηγητής Aθανάσιος Aραβαντινός, περίπου 200 μη διατηρητέα σπίτια, τα οποία προφανώς και σύντομα θα αντικατασταθούν από πολυκατοικίες. Ομως, γιατί «προφανώς»; Kαι γιατί «σύντομα»;
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ενα πασχαλιάτικο παραμύθι

H μάνα της πρέπει να το κατάλαβε ότι πάλι κάτι είχε συμβεί. Οταν η μικρή κρατούσε το σακίδιό της σφιχτά ανάμεσα στα πόδια της, τότε σήμαινε συναγερμός για τη μητέρα της. H οποία δεν είναι αυτό που λένε «φυσική» μητέρα. Eίναι μητέρα εδώ και τρία χρόνια, από τότε που βρήκαν τη μικρή στο «Mητέρα». H διαδικασία υιοθεσίας, παρ’ όλα όσα λέγονται, για το ζευγάρι των αρχιτεκτόνων δεν κράτησε πολύ. Οσο μια κύηση, άντε λίγο παραπάνω. H μικρή ήταν τότε ήδη στα πέντε και οι «μαμάδες», αυτές οι συγκινητικές βρεφοκόμες, ανησυχούσαν. Δεν θέλουν, δεν επιτρέπεται, να ιδρυματοποιούνται τα παιδιά. Aλλά για τη μικρή Aφροδίτη δεν είχε βρεθεί κανένα υποψήφιο ζευγάρι. Eίναι μαύρη.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ανατομία στο φαινόμενο Μπερλουσκόνι

Οταν ρώτησαν τον Μακιαβέλι πώς μπορεί κανείς να γίνει ηγεμόνας, αυτός απάντησε: «Με την ικανότητα, την τύχη αλλά και με την ωμότητα». Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι διαθέτει εμφανώς το τελευταίο. Αλλωστε, έχει ειπωθεί πως η κυνικότητά του απελευθερώνει τα μεγάλα εκλογικά ακροατήρια.

Ο Μπερλουσκόνι είναι όλα. Ηλικιωμένος και νέος, γόης και πατέρας, μια κινητή συναίρεση των πάντων. Και πάνω απ’ όλα είναι επιχειρηματίας. Κι αυτό κάθε άλλο παρά απωθητικό είναι, όπως λέει ο Γιάννης Βούλγαρης (αναπληρωτής καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), σε μία χώρα όπου η επιχειρηματικότητα είναι διάχυτη και στην παράδοσή της και στο παρόν της.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Είναι η πολιτική επάγγελμα;

Ενοχλεί; Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ με «Λουί Βουιτόν» μετά την πίτσα «Χατ» και πριν από τα κοτόπουλα του «Βασιλόπουλου»; Διασώζονται τα προσχήματα με την υποσημείωση στη σχετική διαφήμιση πως «Λουί Βουιτόν» και Γκορμπατσόφ υποστηρίζουν τη δράση μη κυβερνητικής οργάνωσης;

Ή μήπως όσοι ενοχλήθηκαν από τις διαφημιστικές περιπλανήσεις του ανθρώπου που άλλαξε την πορεία μιας υπερδύναμης, τελικά περισσότερο ηθικολογούν παρά αποδεικνύονται έτοιμοι να αντιληφθούν πως οι εποχές (ή μήπως και οι πολιτικοί) έχουν αλλάξει;

Οταν ο Μπλερ και ο Σρέντερ, τα δύο βαρέα πυροβολικά της σύγχρονης πολιτικής, προσελήφθησαν από οικονομικούς κολοσσούς μετά τη λήξη της θητείας τους, πολλοί παραξενεύτηκαν. Ωστόσο, ο σκεπτικισμός που εκφράστηκε στην αρχή, γρήγορα αποδείχτηκε ότι ήταν μόνο για την τιμή των όπλων.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

«Μάθε παιδί μου (και) τουρκικά»

«Εγώ, μπαμπά, τι είμαι;» (ρώτησε ο 12χρονος Ιλχάν στην Ξάνθη, τον πατέρα του).

— Οταν είσαι μόνος σου, είσαι Τούρκος παιδί μου. Οταν είσαι με άλλους Τούρκους, τότε είσαστε «Μουσουλμάνοι της Θράκης».

Ο πατέρας του μικρού δεν έδωσε καθόλου τυχαία τη συγκεκριμένη απάντηση, αφού σύμφωνα με την (ημι)επίσημη ελληνική θέση ο μειονοτικός της Θράκης επιτρέπεται ατομικά να αυτοπροσδιορίζεται ως «Τούρκος» αλλά όχι και συλλογικά: οι περισσότεροι του ενός Τούρκοι είναι, σύμφωνα με αυτή τη λογική, αποκλειστικά «μουσουλμάνοι».

Η απάντηση στον Ιλχάν θα ήταν διαφορετική, αν το ερώτημα διατυπωνόταν στα χρόνια του ’30 ή πριν από το 1964 και πάντως μετά το 1983. Η μειονότητα προσδιοριζόταν κάθε φορά ανάλογα με τις «εθνικές ανάγκες».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Facebook: πέρα από το «καλό» και το «κακό»

Οταν ο Κώστας μπήκε από το Facebook να παίξει το αγαπημένο του «Texas», διαπίστωσε ότι στη συγκεκριμένη παρέα τα περισσότερα (τα πέντε) ονόματα ήταν ελληνικά. Αντάλλαξε μηνύματα με τους άγνωστούς του Ελληνες και κατευθύνθηκε (από αυτούς) στο Skype και σε λίγα δευτερόλεπτα οι –πλέον– έξι Ελληνες ενώ έπαιζαν πόκερ στο Facebook με τους άλλους τρεις παίκτες (Αμερικανούς) ταυτόχρονα συνομιλούσαν μεταξύ τους – εν αγνοία των «ξένων».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Σύμφωνο συμβίωσης με την εικονολαγνεία

Ο κύριος Γιώργος είναι 82 χρόνων. Τη μέρα και την ώρα που γυμνασιόπαιδες και ένστολοι έφεδροι παρήλαυναν διαδηλώνοντας στη Θεσσαλονίκη, αυτός είχε άλλα στο μυαλό του. Πώς να φθάσει «μέσα». Εκεί, στον ναό της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά βρίσκονταν –σύμφωνα και με το σχετικό δελτίο Τύπου– «η Τιμία Ζώνη της Υπεραγίας Θεοτόκου και η Θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας Ξενιάς, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά (...)».

Ο κύριος Γιώργος –μένει εκεί κοντά– χρειάστηκε έξι ώρες για να φθάσει μπροστά στα προσκυνήματα. Τόσος ο κόσμος.

Με χρόνια καρδιοπάθεια, ο 82χρονος πάντα απέφευγε τους μεγάλους συνωστισμούς και την ορθοστασία. Οχι όμως και για την εικόνα. Εκεί, οι ιατρικές συμβουλές δεν πιάνουν, ανήκουν σ’ έναν κόσμο που δεν εξασφαλίζει την ελπίδα στον κύριο Γιώργο. Ή που δεν αρκεί για να εκφράσει την ταυτότητά του. Διότι ο κύριος Γιώργος πιστεύει μάλλον αταβιστικά (και ίσως ενοχικά) σ’ αυτό το «θαυματουργή».
Διαβάστε ολόκληρο εδώ

Zει η Φιλική Eταιρεία;

EΛΛAΔA Hμερομηνία δημοσίευσης: 23-03-08
Zει η Φιλική Eταιρεία;

Tου Τακη Καμπυλη

O Aναγνώστης Kοπανίτζας ήταν τα χρόνια του ’21 από τους σημαντικότερους προεστούς της Πελοποννήσου, από τον Mυστρά. H υπογραφή του υπάρχει σε πολλά από τα έγγραφα των μεγάλων προεστών του Mοριά και σε πολλά μετεπαναστατικά αρχεία. Δεν υπάρχει στις λίστες της Aκαδημίας όπου έχουν καταγραφεί τα ονόματα των Φιλικών. Kακώς. Διότι, σύμφωνα με τα αρχεία της οικογένειας Kοπανίτσα, ο Aναγνώστης ήταν και Φιλικός. Mε τον βαθμό του «Iερέα» ο Aναγνώστης και οι γιοι του είχαν το δικαίωμα να κατηχούν και άλλους. Ηταν εφοδιασμένοι –όπως γράφει ο απόγονός του, Δημήτρης Kοπανίτσας– με το σχετικό τυπικό έγγραφο της διαδικασίας για την ορκωμοσία και την κατήχηση (γνωστό ως Διδασκαλία της Φιλικής Eταιρείας) καθώς και με κρυπτογραφικό αλφάβητο.

H ροή των πραγμάτων ξεκαθάρισε τη διπλή του ταυτότητα, του προεστού και του Φιλικού. Οπως και πολλοί άλλοι Μοραΐτες, είχε την τύχη να δει τον τόπο του να απελευθερώνεται, εν αντιθέσει με πολλούς άλλους Φιλικούς που έμειναν εκτός των συνόρων του πρώτου ελληνικού κράτους.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Νέο φως στη δράση του Νίκου Ζαχαριάδη

Θα μπορούσε να γίνει ο Λένιν των Bαλκανίων. Ηταν οργανωτικός, δυναμικός, ενέπνεε. Ηταν σκληροτράχηλος και αποφασιστικός. Tελικά έγινε ο Nετσάγεφ των Βαλκανίων. Με τη διαφορά ότι αντί για τον θάνατο στις τσαρικές φυλακές, ο Nίκος Zαχαριάδης επέλεξε την αυτοκτονία. Tριάντα πέντε χρόνια πριν. Σήμερα, νέα στοιχεία φωτίζουν την προσωπικότητα του ανθρώπου που καθόρισε περισσότερο απ' οποιονδήποτε άλλον την Eλλάδα από τα μισά μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα. (Ισως και περισσότερο).

Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ

«Σαλάτα» με μύθους, θρησκείες και εθνικισμούς

Τα ρημαγμένα μάτια σε εικόνες αγίων στα βυζαντινά ξωκλήσια ή στα μοναστήρια της Ελλάδας είχαν πάντα την (εύκολη) εξήγησή τους: «Οι Τούρκοι».

Σε ένα πρόσφατο post των blogger Sraosha & Rakasha γίνεται αναφορά σε βιβλίο του Σλοβένου Bojidar Jezernik, ο οποίος αναφέρεται στην ίδια αντίληψη που επικρατεί σε μεγάλη περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Εκεί, μια σειρά ορθόδοξων ναών διακρίνεται από τους αγίους με τα βγαλμένα μάτια. Η κυρίαρχη αντίληψη στην περιοχή ήταν πως το είχαν κάνει οι «Τούρκοι» την οθωμανική περίοδο - «χωρίς, όπως αναφέρεται στο post, να εξηγείται αποτελεσματικά γιατί η συμβολική βία της απόξεσης των αγιογραφιών δεν εκδηλωνόταν με λιγότερο εκλεπτυσμένα μέσα (τη φωτιά και το τσεκούρι, για παράδειγμα). Η ιστορική έρευνα έδειξε ότι στην πραγματικότητα ο εικονικός ακρωτηριασμός οφειλόταν στην υπερβολική ευσέβεια των χριστιανών κατοίκων, οι οποίοι, έντονα δεισιδαίμονες, χρησιμοποιούσαν πόσιμα διαλύματα τοιχογραφιών από τα μάτια των αγίων για να θεραπεύουν τις οφθαλμικές τους ασθένειες.»
Διαβάστε το άρθρο εδώ

«Παιδομάζωμα» 60 χρόνια μετά

Ασάφειες και σκιές

Εξήντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το «παιδομάζωμα», αλλά η επιστημονική ιστορική έρευνα δεν έχει ακόμη φωτίσει πλήρως την τεράστια επιχείρηση μεταφοράς από τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος περίπου 25.000 παιδιών στις «Λαϊκές Δημοκρατίες». Το πλαίσιο εκείνης της απόφασης παραμένει ακόμη ασαφές, όπως και ο ακριβής αριθμός των παιδιών που πέρασαν στην άλλη «όχθη».
Διαβάστε το άρθρο εδώ

Debate για τη «ζωγραφιά του μέλλοντός (μας)»

Τ ι ωραία φράση! «Ζωγραφιά του μέλλοντος»… Τη χρησιμοποίησε ο Γεώργιος Στυλιανός Πρεβελάκης (καθηγητής Γεωγραφίας σε Πανεπιστήμιο στο Παρίσι) για να περιγράψει ό,τι χάνεται πίσω από δύσκολους τεχνικούς όρους. Για το νέο Χωροταξικό Σχέδιο από το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Ο Γ. Σ. Πρεβελάκης χρησιμοποίησε αυτόν τον «όρο» για να το απορρίψει. Οχι λόγω παραλείψεων αλλά επειδή στην πράξη είναι περίπου άχρηστο. Επειδή «πέρασε η εποχή που τέτοιας κλίμακας σχεδιασμοί μπορούν να εφαρμοστούν και επειδή οι μελλοντικές ανάγκες πολύ δύσκολα μπορούν να προβλεφθούν στην κλίμακα μιας χώρας». Σε έναν κόσμο που τρέχει όλο πιο γρήγορα και αλλάζει, όπου «τα κράτη έχουν χάσει ή έστω χάνουν συνεχώς τη δυνατότητα παρέμβασης στην οικονομία “τους”, τέτοια σχέδια είναι κατάλοιπα των ισχυρών παρεμβατικών κρατών της δεκαετίας του ’50», λέει ο Γ. Σ. Πρεβελάκης.
Διαβάστε το άρθρο εδώ

Ο Μίκης γράφει, ο Λάκης διαβάζει κι ο φόβος μεγαλώνει...

Πριν από δύο καλοκαίρια οργανώθηκε στην Πόλη από τη ρωμαίικη μειονότητα, με τη συνδρομή του Πατριαρχείου, η «Πρώτη Συνάντηση», ήτοι ένα άτυπο συνέδριο για να συζητήσουν προβλήματα και να βρουν λύσεις. Στο «Χίλτον» την πρώτη μέρα του συνεδρίου είχαν συγκεντρωθεί τέσσερις – πέντε γραφικοί με τα εμβλήματα των «Γκρίζων Λύκων» και σε απόσταση από το ξενοδοχείο για να διαμαρτυρηθούν. Ενας (ακριβώς! ένας) από αυτούς εισέβαλε με μια τουρκική σημαία στην αίθουσα, αλλά σε δύο λεπτά η τουρκική ασφάλεια τον απομάκρυνε.
Διαβάστε το άρθρο εδώ

Ποιο ήταν το ερώτημα (της Αριστεράς);

Οταν ο Οσκαρ Λαφοντέν πριν από τρία χρόνια επέλεξε το Κέμνιτς (ή Καρλ Μαρξ), μια πόλη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, για να ανακοινώσει ότι «δεν θα πρέπει να επιτραπεί οι νοικοκυραίοι Γερμανοί να χάσουν τις δουλειές τους από κακοπληρωμένους ξένους εργάτες», πολλοί στην ευρωπαϊκή Αριστερά μίλησαν για «ατυχή έκφραση» του Γερμανού αστέρα της «νέας Αριστεράς».

Ηδη τότε, οι περισσότεροι ηγέτες της ευρωπαϊκής Αριστεράς είχαν εκδηλωθεί ανοιχτά υπέρ του Λαφοντέν – στα καθ’ ημάς, ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Α. Αλαβάνος, είχε περίπου αποκαλέσει το Αριστερό Κόμμα ως τον ΣΥΝ της Γερμανίας.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Εμπρός στο δρόμο που χάραξε ο αΐλανθος...

Τον ξέρουμε τον αΐλανθο. Τον έχουμε ποδοπατήσει αμέτρητες φορές. Στα χωριά τον λένε και «βρωμούσα». Είναι (και) αυτό που –αδίστακτα– ονομάζουμε «παράσιτο». Εισβάλλει παντού, στα πρανή, στους κήπους, στα οικόπεδα ή στα χωράφια. Διώχνει γρήγορα όλα τα άλλα φυτά και επικρατεί. Κανείς δεν τον θέλει στα πόδια του. Κι όμως, ο αΐλανθος έχει μια μοναδική ιδιότητα: δεσμεύει 100 φορές μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα απ’ όσες δεσμεύουν τα φυτά που διώχνει.

Θα ήταν λοιπόν μια πρόταση, τώρα με την ιστορία («υστερία»;) για τις πράσινες στέγες, να γεμίσουμε τις αθηναϊκές πολυκατοικίες με «βρωμούσα»; Θα εκατονταπλασιάζαμε τις απορροφούμενες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και θα πατεντάραμε μια ελληνική πρόταση για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ας ελπίσουμε πως όχι. Στη χώρα του λιγνίτη ο αΐλανθος δεν θα είναι παρά μία έκπτωση, ένα ακόμη ατόπημα της (νέας) αντίληψης περί οικολογίας. Οπως και οι «πράσινες στέγες». Οχι επειδή δεν θα βοηθήσουν. Αλλά επειδή στην πόλη που έχασε την Πάρνηθα και αποδέχεται την εγκατάλειψη του Πεδίου του Αρεως και του λόφου του Στρέφη, ο κύριος στόχος δεν μπορεί να είναι η πράσινη ταράτσα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η έντονη σχέση Πολιτείας-Εκκλησίας

Κάποιες Κυριακές ήταν αρκετό να ξεφυλλίσει κανείς τον «Πολίτη», το free-press της «Αλληλεγγύης» της μη κυβερνητικής οργάνωσης της Εκκλησίας. Η κρατική διαφήμιση στις σελίδες του «Πολίτη» «φώναζε» πως η σχέση της Πολιτείας με την Εκκλησία ήταν εξαιρετικά ζεστή. Υπολογίζεται ότι ξεπέρασε τα 3.000.000 ευρώ η διαφήμιση κρατικών οργανισμών που φιλοξενήθηκαν σε ένα από τα λιγότερο εμπορικά free press της αγοράς.

Η «Αλληλεγγύη» -για την οποία στο εσωτερικό της ιεραρχίας δεν λέγονται και τα καλύτερα- κατάφερε λόγω αυτής της «ζεστασιάς» να γίνει κυρίαρχη και στην πίτα των εθνικών προγραμμάτων που διατίθενται από το Υπουργείο Εξωτερικών σε μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ο θάνατος, οι τελετές και οι «ιδεολογίες»

Το 1871 ήταν μια δύσκολη χρονιά για το «Ελληνικό Βασίλειο». Η εσωτερική αντιπαράθεση, τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα, το κίνημα στο Δήλεσι και πολλά ακόμη πριόνιζαν τον θρόνο του Γεωργίου. Ηταν όμως και τα (πρώτα) 50 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.

Το 1988 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την Ουγγαρία. Το τέλος του Γιάνους Κάνταρ και της κομμουνιστικής ιστορίας στη χώρα είχε επαναφέρει το μεγάλο ντιμπέιτ «Ευρωπαίοι ή Μαγυάροι». Την ίδια περίοδο, οι διώξεις της ουγγρικής μειονότητας στην Τρανσυλβανία είχαν δημιούργησει μία αλυσίδα καθημερινών διαδηλώσεων στη Βουδαπέστη, με τη συμμετοχή σημαντικού κομματιού της νεολαίας. Τέλος, το κομμάτι της κοινωνίας που ζούσε από την παραοικονομία την εποχή του κομμουνισμού απέβλεπε σε μια στενή συνεργασία με τις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Είναι τρελοί αυτοί οι Βενετοί (ή τα «λάθη» του Asterix)

O Χόρχε ντε Μπούργος, ο σκυθρωπός μοναχός στο «Ονομα του Ρόδου», προσπαθεί να πνίξει την ανακάλυψή του με τις δολοφονίες όσων μέσα στη σκοτεινή βιβλιοθήκη ήρθαν σε επαφή με ό,τι πιο επικίνδυνο δημιούργησε ο Σατανάς: με το γέλιο. Με την ανακάλυψη του χειρογράφου του Αριστοτέλη «Περί γέλωτος», που στα μάτια του Ντε Μπούργος αποκαθήλωνε τον μεγάλο φιλόσοφο. Τότε, τον 13ο αιώνα, μόνο ο Θωμάς ο Ακινάτης ήταν κάπως ανεκτικός στο γέλιο, το οποίο η χριστιανική Ευρώπη θεωρούσε αντίθετο της ευσέβειας.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ενας στρατός - μεγαλοεπιχειρηματίας

Στις 18 Οκτωβρίου 1914 ένας άγνωστος Κεμάλ (το «κομμάτι» της προωπικότητάς του που δεν προβάλλεται από τα τουρκικά σχολικά εγχειρίδια) βρισκόταν ως στρατιωτικός ακόλουθος στη Βουλγαρία. Ο Μουσταφά Κεμάλ βίωνε μία από τις πιο δυνατές ερωτικές απογοητεύσεις στη ζωή του λόγω της άρνησης του Βούλγαρου υπουργού Πολέμου στρατηγού Κοβάτσεφ να συνεναίσει στον γάμο του Τούρκου αξιωματικού με την κόρη του Μίτι. Ο Κεμάλ στέλνει επιστολή στον φίλο του Σαλίχ στην οποία (λέει ένας από τους βιογράφους του, ο Alexandre Jevakhoff -στα ελληνικά από τις εκδόσεις Τραυλός) παραθέτει ένα γαλλικό ποίημα, άγνωστου ποιητή: «Η ζωή είναι σύντομη, λίγο όνειρο, λίγη αγάπη και μετά καλημέρα. Η ζωή είναι μάταιη, λίγο μίσος, λίγη ελπίδα και μετά καληνύχτα». Και προσθέτει στην επιστολή του: «Σαλίχ μάθε αυτούς τους στίχους απέξω και, ανάλογα με το πώς βλέπεις εσύ τη ζωή, μπορείς να διαλέξεις την πρώτη ή τη δεύτερη φράση». Εννέα μέρες μετά, η Τουρκία μπαίνει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των κεντρικών αυτοκρατοριών και ο Κεμάλ επιστρέφει για να γίνει ο «ήρωας της Καλλίπολης».
Διαβάστε οόκληρο το άρθρο εδώ

Μερικοί TV stars και ένας «αντιστάρ»

«Πολύ το διασκέδασα» θα έλεγε σήμερα για τη «Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής» ο Λέων Β. Καραπαναγιώτης, ο δημοσιογράφος. Βλέπετε, ο συγγραφέας Φίλιπ Ροθ ήταν από τους αγαπημένους του. Και έτυχε δύο βιβλία του Ροθ να εκδοθούν στην Ελλάδα μετά τον θάνατο του Λ. Καραπαναγιώτη – τέτοιες μέρες πριν από δύο χρόνια. Και τι βιβλία. Ειδικά η «συνωμοσία», που ήταν από τα θέματα που πάλεψε να ξεριζώσει στη δημοσιογραφική αντίληψη.

Και, αντίθετα, θα ήταν σήμερα ίσως ο μόνος από τους «εφημεριδάδες» που δεν θα διασκέδαζε ούτε θα κάγχαζε χαιρέκακα με τα παθήματα της τηλεοπτικής νομενκλατούρας.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ