Δευτέρα, Δεκεμβρίου 31, 2007

Kαι μάχες για τον Xρόνο;

Για τον Xριστόφορο Kλάβιους (Clavius), τον Γερμανό μαθηματικό και αστρονόμο του πάπα Γρηγορίου 13ου, όχι μόνο έλεγαν τα χειρότερα που τους έκλεψε δέκα μέρες από τη ζωή τους, αλλά και το «απέδειξαν» πως ήταν αναμειγμένος με τη μαύρη μαγεία. O αναγραμματισμός του ονόματός του (στα λατινικά) δίνει το Σουίβαλκ, που βεβαίως πρόκειται για ένα από τα εξακόσια εξήντα έξι απόκρυφα ονόματα του Σατανά!

Tο νέο ημερολόγιο ετοιμάστηκε από τον Kλάβιους και ονομάστηκε «Γρηγοριανό». Αυτό γιορτάζουμε αύριο, τη νίκη του - αφού κάθε άλλο παρά υιοθετήθηκε με χαρές και πανηγύρια. (Tο ίδιο και μετά 150 χρόνια, όταν κυριάρχησε και στις προτεσταντικές χώρες.)

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 27, 2007

Στην εποχή της «θετικής ενέργειας»

Ηταν η «αφορμή» για να γράψει ένα από τα γερά του μυθιστορήματα ο Τζακ Λόντον, παρά το γεγονός ότι το τσουνάμι του φροϋδισμού βρισκόταν, ακόμη, εν υπνώσει.

Ηταν ένα όνειρο. Που το βλέπουν όλοι (έστω οι περισσότεροι) άνθρωποι από τη Μέση Πλειστόκαινο μέχρι σήμερα. Το όνειρο της πτώσης στο κενό, η πιπ κοινή εμπειρία ονείρου σ' όλους μας. Η εξήγησή του είναι γοητευτική, όπως την έδωσε -100 χρόνια πριν- στον Λόντον ένας καθηγητής. Πρόκειται για μια «φυλετική» ανάμνηση. Μια ανάμνηση της εξέλιξης. Ερχεται από τους (πολύ) μακρινούς προγόνους μας όταν αυτοί ζούσαν ακόμη στα δέντρα. Η εμπειρία της πτώσης ήταν πολύ συνηθισμένη σ' αυτούς. Αποτρεπόταν μόνο όταν κατάφερναν να πιαστούν από κάποιο κλαδί. Μια τέτοια πτώση και η αγωνία μέχρι την αποτροπή της προκαλούσε κάποιον κλονισμό. Αυτός ο κλονισμός λοιπόν -γράφει ο Τζακ Λόντον- μεταδιδόταν στα εγκεφαλικά κύτταρα των απογόνων τους και τελικά εξελίχθηκε σε ένα είδος «φυλετικής» μνήμης. Σε όλους, ανεξαρτήτως χρώματος ή περιβάλλοντος.
Ενα άλλο «όνειρο» δεν επιδέχεται ανθρωπολογικής ερμηνείας και ουσιαστικά γυρίζει την πλάτη στις ορθολογικές απαντήσεις. Είναι το «όνειρο» της «θετικής σκέψης» ή της «θετικής ενέργειας».

Εκεί στις αρχές της δεκαετίας του '90 το μεγάλο μπαμ που φανέρωσε την εξάπλωση αυτής τής σχετικά νέας αντίληψης ήταν ο «Αλχημιστής» του Πάουλο Κοέλιο. (Ιδίως ανάμεσα στις γυναίκες, γεγονός που εξηγείται από τα στερεότυπα, λέει η Φωτεινή Τσαλίκογλου καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο: «Η κυρίαρχη -για πολλούς- εικόνα θέλει τη γυναίκα πιο προσηλωμένη στον εσωτερικό κόσμο, πιο ευαίσθητη κ.λπ.»).

Ενεργητικότητα - Παθητικότητα
«Σκέψου θετικά», «σου στέλνω θετική ενέργεια», «έχω θετική ενέργεια, θα το δεις», «αυτός είναι γεμάτος αρνητική ενέργεια» είναι μερικές από τις φράσεις που όχι μόνο εκφράζουν όλο και περισσότερους, αλλά ήδη έχουν υιοθετηθεί κατά κύριο λόγο και από τη διαφήμιση. Είναι άραγε (και) καταναλωτικό προϊόν η «θετική ενέργεια»;

Ο Θανάσης Τζαβάρας (καθηγητής Ψυχιατρικής, Πανεπιστήμιο Αθήνας) θα εξηγήσει κατ' αρχήν το υπόβαθρο της «θετικής» ενέργειας: «Η έννοια «ενέργεια» ακόμη και στη Φυσική δεν ορίζεται επαρκώς, είναι μια χαλαρή έννοια. Τι λοιπόν κινητοποιεί η λέξη «ενέργεια»; Μα το ζεύγος «ενεργητικός - παθητικός» γύρω από το οποίο υπάρχει και συμμετοχή της ψυχανάλυσης. Ο Φρόιντ απέδιδε ενεργητικότητα στα «αρσενικά χαρακτηριστικά» και παθητικότητα στα «θηλυκά». Σήμερα -τονίζω- αυτή η άποψη έχει αμφισβητηθεί. Σας υπενθυμίζω ότι για το τανγκό χρειάζονται δύο. Ωστόσο, μια έννοια της ενέργειας χρησιμοποιείται με καθαρά μεταφορικό τρόπο κυρίως από ανατολικές φιλοσοφίες. Και σύμφωνα μ' αυτές, με την αυτοσυγκέντρωση η (δήθεν) συμπαντική ενέργεια μπορεί να μεταδοθεί ή να χρησιμοποιηθεί. Παραμύθια, τα οποία όμως δεν πρέπει να τα υποτιμάμε».

Είναι βέβαιο πως η ανακλαστική παραπομπή στον Θεό -το «βοήθα Παναγιά μου»- έχει ατροφήσει τις τελευταίες δεκαετίες στη Δύση. Αραγε λειτουργούσε;

«Γνωρίζουμε με τις πλέον σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους», λέει ο Θ. Τζαβάρας, «ότι η συγκέντρωση της προσευχής (και ο διαλογισμός) έχουν αδιαμφισβήτητες ωφέλειες και στο πνεύμα (ηρεμεί) και στο νευρικό σύστημα. Ομως τα πράγματα περιπλέκονται όταν έχουμε να ερευνήσουμε αν υπάρχει η δυνατότητα επιρροής και μάλιστα εξ αποστάσεως. Ενα σχετικό πείραμα έγινε περίπου 11 χρόνια πριν. Σε μια ομάδα ανθρώπων ζητήθηκε να σκεφτούν θετικά για κάποιους ανθρώπους που ήταν στην εντατική. Οι δύο «κατηγορίες» δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Τελικώς αποδείχτηκε (αν και ενδιάμεσα είχε δοθεί άλλη εικόνα) πως όσοι βρίσκονταν στην εντατική και τους γνωστοποιήθηκε ότι κάποιοι τους σκέφτονται θετικά, όχι μόνο δεν παρουσίασαν βελτίωση, αλλά το αντίθετο». Ο Θ. Τζαβάρας θα καταλήξει πως «οτιδήποτε πάει επέκεινα του ορθολογισμού είναι τελικά σημεία εκμετάλλευσης του ανθρώπου που προσπαθεί να βρει κάτι να πιαστεί».

Μετά το New Age
Ναι, αλλά μήπως βοηθάει όσους την επικαλούνται; Η Μαριλένα Κόμη (ψυχοπαιδαγωγός - ραϊχική ψυχοθεραπεύτρια) είναι κατηγορηματική: «Χρησιμεύει κυρίως ως «αντικαταθλιπτικό», δηλαδή μας προσφέρει ένα αίσθημα μαζικής προστασίας απέναντι στα δεινά που συμβαίνουν γύρω μας και στον πλανήτη γενικότερα (αφού βασίζεται στην πεποίθηση ότι μπορούμε να επιδράσουμε στους άλλους και στο περιβάλλον μας όχι μέσω των πράξεών μας, αλλά μέσω των προθέσεών μας). Επίσης, μας βοηθάει να απωθήσουμε περισσότερο τα ανεπιθύμητα αρνητικά μας συναισθήματα. Τελικό αποτέλεσμα είναι η μεγαλύτερη αλλοτρίωση από τον εαυτό μας. Αντίθετα, η θετική σκέψη είναι χρήσιμη στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, ως τρόπος ανάπτυξης του εαυτού, αφού όμως πρώτα έχουμε επεξεργαστεί και συνειδητοποιήσει τις επώδυνες και αρνητικές πλευρές μας».

Ολα αρχισαν το 1962, όταν ο Πίτερ Κάντι απολύθηκε από την εργασία του και κατέφυγε με την οικογένειά του σε μια άγονη και αμμώδη περιοχή της Σκωτίας, το Φίντχορν. Εκεί, λέγεται, είδε σε όνειρο κάποιον να του λέει ότι με τη βοήθεια των «ντέβας» (ξωτικών της Σκωτίας) η γη του θα καλλιεργηθεί και θα αποδώσει. Ετσι κι έγινε. Το κίνημα του New Age (δηλαδή, η πίστη σε ένα ολιστικό σύμπαν με πολλά δάνεια από τον ανατολικό μυστικισμό, αλλά και από την κβαντική θεωρία [!]) κέρδισε τη συμπάθεια των ελίτ στις δυτικές κοινωνίες. Για να ξεθυμάνει -κατά κάποιο τρόπο- στα τέλη του προηγούμενου αιώνα αφήνοντας «ίχνη» στην ιστορία της «θετικής ενέργειας».

Για ένα είδος «ηθικής μετά την ηθική» θα μιλήσει ο Νικόλας Σεβαστάκης (αναπληρωτής καθηγητής, ΑΠΘ) χαρακτηρίζοντας τη «θετική ενέργεια» ως «χημική ένωση διαφημιστικού λόγου και ηθικής ρητορικής. Θεοποιεί την αυτοκολακεία του «εγώ», δίνοντας πίστη ότι μπορεί κανείς να ξεφύγει από μια πραγματικότητα που δεν του αρέσει, έτσι χωρίς να κάνει τίποτα. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα βρίσκεται και στον πυρήνα του διαφημιστικού λόγου, ο οποίος σχεδόν το συγκροτεί ως ιδεολογία. Αλλά σε αντίθεση με το κοινό του New Age, το κοινό της «θετικής ενέργειας» έχει να κάνει κυρίως με τις αυταπάτες του μεσοαστού στον ανεπτυγμένο κόσμο, ο οποίος πιστεύει ότι έχει περάσει τα κρίσιμα σημεία της ζωής και της κοινωνίας και ότι πλέον το μόνο που διαπραγματεύεται είναι οι ανέσεις του».

Τόσο το New Age όσο και η ιστορία της θετικής ενέργειας θα μπορούσαν να πείσουν τον εύπιστο παρατηρητή πως δεν είναι παρά ο ύμνος στις δυνατότητες του ανθρώπου. Μόνο που σ' αυτόν τον ύμνο υπέρ της «δόξας» του ανθρώπου, η λέξη «τέλος» δεν αναφέρεται. Ποτέ!

Στη θετική σκέψη δεν χωράει ο θάνατος, τον οποίο, όπως είπε ο Φρόιντ, κάθε άνθρωπος χρωστάει στη φύση. Τόσο πριν από τη Μέση Πλειστόκαινο όσο και μετά την εποχή μας,την «εποχή του Υδροχόου» που θα διαρκέσει περίπου 2.000 χρόνια. Με ή χωρίς «θετικές» σκέψεις, αλλά με -αναγκαίες- πράξεις. Θετικές και αρνητικές.

Info
- Robert Muchembled «Μια ιστορία του διαβόλου», Αθήνα 2006, εκδ. Μεταίχμιο

- Τζακ Λόντον «Πριν τον Αδάμ», Αθήνα 2007, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου

- Θανάση Τζαβάρα «Ταξίδι από τα Κύθηρα», Αθήνα 2007, εκδ. Συνάψεις

- Daniel Gilbert «Αναζητώντας την Ευτυχία», Αθήνα 2007, εκδ. Κάτοπτρο

- Νικόλα Σεβαστάκη «Η αλχημεία της ευτυχίας», Αθήνα 2005, εκδ. Πόλις

- Κλορίντα Λουμπράνο - Κωτούλα, Μαριλένας Κόμη «Η Ομάδα, το Σώμα και η ψυχοθεραπεία», Αθήνα 2006, εκδ. Θυμάρι

- «Προσευχή για (παθητική;) αντίσταση», συλλογικό, από την Athens Biennial, 2007

- Ζορζ Κανγκιλέμ «Το κανονικό και το παθολογικό», Αθήνα 2007, εκδ. Νήσος

- Michel Lacroix «Το New Age», Αθήνα 1997, εκδ. Τραυλός - Κωσταράκης

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 10, 2007

Η «Βεργίνα» έγινε 30 χρονών... Σσσς!

Στο ακροατήριο του Μανόλη Ανδρόνικου εκείνο το σημαντικό βράδυ, τριάντα χρόνια πριν, βρισκόταν και ο Ομάρ Σουλτάν, ένας Αφγανός φοιτητής που είχε ήδη πάρει μέρος και στις ανασκαφές της Βεργίνας. Λίγο καιρό μετά, ο Ομάρ Σουλτάν πήγε στις ΗΠΑ όπου σπούδασε πολιτικός μηχανικός αλλά ασχολήθηκε και με την ποίηση. Και έγινε γνωστός στο Αφγανιστάν μέσω της ποίησής του. Οταν η Βόρεια Συμμαχία μπήκε στην Καμπούλ εκδιώχνοντας τους Ταλιμπάν. πολλοί παραξενεύτηκαν που η είσοδος έγινε υπό τις νότες του Μίκη Θεοδωράκη. Μάλιστα, ελληνικά τηλεοπτικά μέσα συνδύασαν την επιλογή με τα ίχνη του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τους Καλάς!

Η εξήγηση ήταν πιο απλή και λιγότερο «ελληνοκεντρική»: Ο Σουλτάν (τότε υφυπουργός της Βόρειας Συμμαχίας) είχε ντύσει μερικούς στίχους του στα φοιτητικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη με τη μουσική του Θεοδωράκη.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Νοεμβρίου 26, 2007

Ο «Σιντρ», ένας φίλος στην Ασία, και... ένας μύθος

Τελευταία φορά που έπιανε το τηλέφωνο ήταν προχθές, όταν ο Πλάμεν βρισκόταν στο Ουζμπεκιστάν. Ο Πλάμεν Τόντσεφ γεννήθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Το 1984 ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει, και μάλιστα στη Φιλοσοφική. Δεν ήξερε τη γλώσσα (χαρακτηριστικό κι αυτό της αποφασιστικότητάς του), αλλά διαθέτει τον μόνο αξιόπιστο δείκτη ευφυΐας, την ικανότητα να μαθαίνει εύκολα ξένες γλώσσες. Εκτός από τα ρωσικά και τα (τέλεια) αγγλικά, τα τέσσερα χρόνια στη Φιλοσοφική ήταν αρκετά για να μιλήσει και τα ελληνικά ως μητρική του γλώσσα.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

«Βάλ’ του ένα “πέντε”, να τελειώνουμε»

Tο αίτημα στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Aθήνας, πριν από λίγα χρόνια, προκάλεσε έκπληξη. Oι γονείς θανόντος φοιτητή ζητούσαν από το πανεπιστήμιο να του απονεμηθεί το πτυχίο μετά θάνατον. Για να «φύγει» ο γιος ως επιστήμονας... Tο έθεσαν ως δικαίωση του νεκρού.

H σύγκλητος –απ’ όσο θυμάται η Θάλεια Δραγώνα, καθηγήτρια και σήμερα βουλευτής– τους το έκανε το χατίρι. Διότι το δημόσιο πανεπιστήμιο είχε πάντα χώρο για χατίρια. Που έχουν να κάνουν ιδίως με το «χαρτί». Tο –με οποιονδήποτε τρόπο και τελικά οποιασδήποτε αξίας– «χαρτί» αποδεικνύεται η αχίλλειος πτέρνα του.

«Eίμαι κουφός», έγραψε τον περασμένο Σεπτέμβριο ένας φοιτητής στην κόλλα του και την παρέδωσε στον εξεταστή. O φοιτητής αυτός μπήκε, όπως όλοι οι νέοι με ειδικές ανάγκες, χωρίς εξετάσεις,

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Νοεμβρίου 19, 2007

Η μετάλλαξη της Εκκλησίας

Ακριβώς πενήντα χρόνια πριν, η Καθολική Εκκλησία στη Γαλλία ανακοίνωνε ότι κέρδισε μια «ψυχή». Oχι όποιου κι όποιου. Ούτε ο νικητής ήταν τυχαίος. Ο Eduard Herriot έδωσε την ψυχή του; «Ναι» απάντησε ο καρδινάλιος Gerlier, αρχιεπίσκοπος της Λυών και ένθερμος οπαδός του Πετέν και της κυβέρνησης του Βισί. «Oχι» απάντησαν οι σύντροφοι του Herriot και κατήγγειλαν την «τυραννία της Καθολικής Εκκλησίας που επιβάλλει τις γελοίες υποκρισίες της στα πτώματα των πιο ανυποχώρητων αντιπάλων της».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Νοεμβρίου 12, 2007

Iσλαμικός φεμινισμός και Aκρόπολη

θελαν πολύ η φωτογραφία –μετά τη συζήτηση– να έχει φόντο την Aκρόπολη. (Γίνεται τώρα να μη βρεθεί στο καναβάτσο τού παράδοξου ο Δυτικός; Tρεις γυναίκες του Iσλάμ να θέλουν ως φόντο ένα από τα εμβληματικά μνημεία της Δύσης; Ή... τι;)

H Λεϊλά Mαζμπούντι (σ.σ. η συμβουλή από πριν ήταν «όχι χειραψία») είναι από τα γνωστότερα στελέχη του ισλαμικού σιιτισμού (και όχι μόνο) ως δημοσιογράφος και διευθυντικό στέλεχος τού Aλ Mανάρ (O Φάρος) της ραδιοτηλεόρασης της Xεζμπολάχ. Εζησε μάλιστα τη μεγαλύτερη ήττα του Aλ Mανάρ όταν λίγο καιρό πριν η γαλλική κυβέρνηση ανέστειλε την άδεια λειτουργίας του εν Γαλλία καναλιού.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Με την κόκα ξεπούλησαν και το κόζι

Η σιωπή δεν κράτησε πολύ. Οσο να ξεπεραστεί η αμηχανία. Τέτοια λόγια από αστυνομικό πρώτη φορά ακούγονταν επίσημα. «Πολιτικός, το όνομά του το ξέρω και το ξέρουμε, έστειλε μήνυμα σε δύο συναδέλφους μου και τους ζήτησε να μην καταθέσουν στη δίκη του Κ.Β. (χασισοκαλλιεργητή από τα Ζωνιανά). Στον ένα συνάδελφο υποσχέθηκαν να του διορίσουν τη σύζυγο». Τα μέλη του νομαρχιακού συμβουλίου Ρεθύμνου άκουσαν τον αστυνομικό. Το ίδιο και εισαγγελέας που ήταν παρών. Από τότε (9/1/2006) κανείς δεν ζήτησε περισσότερες εξηγήσεις. Ούτε ο εισαγγελέας. Εξηγήσεις επίσης δεν δόθηκαν για τον περασμένο Σεπτέμβριο, τον τελευταίο μήνα πριν από τον τρύγο του χασίς. Κατασχέθηκαν μόλις 650 δενδρύλλια, έναντι 13.000 τον προηγούμενο χρόνο και έναντι 120.000 χασισόδεντρων την περασμένη 7ετία. Γιατί; Μα λόγω των εκλογών. Και προφανώς την απόφαση δεν την πήραν οι Ζωνιανοί. Η εκλογική κόντρα ήταν ιδιαίτερα σκληρή κυρίως μεταξύ των συνυποψηφίων των ίδιων συνδυασμών. Για παράδειγμα, η Ολγα Κεφαλογιάννη εξελέγη με μόλις 39 ψήφους διαφορά...

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Νοεμβρίου 05, 2007

Rousification ή Soufliasification;

Ο James Rouse ούτε αρχιτέκτονας ήταν ούτε πολιτικός. Επενδυτής ήταν, επικεφαλής μιας από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες των ΗΠΑ στη δεκαετία του ’50. Η μεγάλη του καινοτομία στηρίχθηκε στην ανάπλαση της Βοστώνης εκείνη την εποχή και, σύντομα, ένα παλιρροϊκό κύμα από «μνημειακά» Mall κατέκτησε την ανατολική ακτή.

Την ίδια εποχή, οι πρώτες νερατζιές φυτεύθηκαν από συνεργεία των δήμων στα πεζοδρόμια της Αθήνας. Το αστείο της υπόθεσης είναι η φροντίδα τους. Στα χωριά και στα χωράφια τα οπωροφόρα κλαδεύονται από ψηλά, ώστε να είναι εύκολη η συγκομιδή τους. Αντίθετα, στις πόλεις, όλα τα δέντρα κλαδεύονται από χαμηλά ώστε να μην εμποδίζουν τους πεζούς. Παντού εκτός από την Αθήνα. Τη μόνη πρωτεύουσα που εδώ και τρεις δεκαετίες έχει ταυτίσει την αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος με το πράσινο.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Οι «άνθρωποι-σκιές» του δωσιλογισμού

Στις 25 Μαΐου 1945, δύο μεσήλικες παρουσιάστηκαν σε άθλια κατάσταση στην είσοδο της ελληνικής πρεσβείας στη Βέρνη. Ο φύλακας τούς λυπήθηκε και πώς να γινόταν διαφορετικά. Του είπαν ότι ήταν αντιστασιακοί, ότι είχαν συλληφθεί από τους Γερμανούς και ότι είχαν μεταφερθεί ως όμηροι στη Γερμανία. Δεν ζητούσαν παρά τα απαραίτητα για να επιστρέψουν στην Ελλάδα και στις οικογένειές τους. Εδωσαν τα ονόματά τους: Γρηγόριος Παζιώνης και Διονύσιος Αγάθος. Ηταν τα μοναδικά αληθινά στοιχεία.

Ο Γρηγόριος Παζιώνης ήταν από τους γνωστότερους Ελληνες εθνικοσοσιαλιστές, στενός συνεργάτης του Γεώργιου Σπυρίδη, αρχηγού του «Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος Μακεδονίας Θράκης» και βέβαια στενός συνεργάτης των κατακτητών, οι οποίοι τίμησαν τον Παζιώνη με κυβερνητικές θέσεις στη Θεσσαλονίκη...

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Οκτωβρίου 29, 2007

Στον αστερισμό της αντροπαρέας

Αν πιστέψει κανείς (και δεν έχει λόγο για το αντίθετο) τους ανθρωπολόγους, οι πρώτες «αντροπαρέες» καταγράφηκαν, ανάμεσα στα πρωτεύοντα θηλαστικά, μόνο στους ανθρώπους, στους χιμπατζήδες και στους φαιοπράσινους μπαμπουίνους. Ηταν οι τροφοσυλλέκτες.

Μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνων μετά, η αντροπαρέα δεν αναφέρεται σε τροφοσυλλέκτες αλλά, όπως υποστηρίζεται, σε συλλέκτες οικειότητας.

Ξαναψάχνοντας εκείνους τους μπαμπουίνους, θα μας πουν (οι ανθρωπολόγοι) ότι «το συλλογικό (κυνήγι) απαιτεί την ελαχιστοποίηση της επιθετικότητας και των συγκρούσεων ανάμεσα στα ζώα που μετέχουν σε αυτό»

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Οκτωβρίου 22, 2007

Greece εναντίον Ηellas (ιστορίες με ονόματα)

«— Λεμονιά: Αμ εμένα πώς με λένε Εγγλέζικα;

— Τζίμης: Εσένα σε λένε woma

— Λεμονιά: Πώς το είπες, γούμενο;

— Τζίμης: Οχι μη σε είπα δεσπότη(…) Γούμα βρε τσούπι, γούμα αλλά σαν είσαι τσούπα σε λένε gierl.

— Λεμονιά: Αϊ στο καλό χριστιανέ μου που από Λεϊμονιά θα με βαφτίσεις γούμα και γκιέρλ! Εμένα δε μου αρέσουνε ευτούνα τα παράξενα ονόματα, θέλω να μου λές τόνομά μου.δώ

— Τζίμης: Ωράιτ! Αφού το θέλεις θα σε φωνάζω Λεϊμονιά, μα να ξέρεις ότι τόνομά σου Εγγλέζικα λέγεται γκιέρλ.»

T ο απόσπασμα προέρχεται από την κωμωδία «Οι φωστήρες» που γράφτηκε το 1925 από κάποιον (άγνωστο) Ελληνοαμερικανό και περιόδευσε εκείνα τα χρόνια με έναν (επίσης άγνωστο) ερασιτεχνικό θίασο στην σκηνή πολλών ελληνικών κοινοτήτων σε πολλές αμερικανικές πολιτείες. Το ανέσυρε από την αφάνεια η Ιωάννα Λαλιώτου (επίκουρη καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και αποτελεί παράδειγμα του γλωσσικού ζητήματος που αντιμετώπισαν (και Ελληνες) μετανάστες.
Διαβάστε ολόκληρο τό άρθρο εδώ

Δευτέρα, Οκτωβρίου 15, 2007

Τα χίλια και ένα πρόσωπα της μαντίλας

Κάουθαρ στο Κοράνι είναι ένας ποταμός του Παραδείσου στον οποίο δροσίζονται όσοι έκαναν μεγάλη υπομονή στα επίγεια βήματά τους.

Η Κάουθαρ είναι Παλαιστίνια, από τον Λίβανο, και μόλις ολοκλήρωσε τη διατριβή της στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Θέμα τη, το Βυζάντιο από τα χρόνια του Ηράκλειου και οι πρώτες ισλαμικές κοινότητες στη Συρία. Ζει στην Ελλάδα περίπου δέκα χρόνια και ήταν η πρώτη φοιτήτρια με μαντίλα στο πανεπιστήμιό της.

Ηταν επιλογή της, εκεί γύρω στα 17 της. Η μεγάλη της αδελφή («τώρα ήδη έγινε γιαγιά») μόλις πρόσφατα το αποφάσισε, ενώ μία από τις μικρότερες δεν φοράει το χιτζάμπ (κατά κυριολεξία «προστασία»).
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Χορεύοντας με τη σκληρή ακροδεξιά...

«Πρώτον, δεν είμαι Εβραίος. Ας το πει αυτό και ο πρωθυπουργός. Δεύτερον, δεν είμαι κομμουνιστής. Ας το πει αυτό και ο κ. Καραμανλής. Τρίτον, δεν είμαι ομοφυλόφιλος. Αυτό δεν μπορούν να το πουν πολλοί». Το απόσπασμα από την ομιλία του Γ. Καρατζαφέρη στις 28 Μαΐου 2002 στην Κόρινθο δεν έτυχε ευρείας δημοσιότητας. Πάντως, ο αρχηγός του ΛΑΟΣ είχε συνηθίσει το ακροατήριό του σε τέτοιους ασύνδετους αφορισμούς. (Αλλωστε στα περί εβραϊκής καταγωγής του κ. Σημίτη είχε αναφερθεί και παλαιότερα μιλώντας για τον παππού του τότε πρωθυπουργού, Ααρών Αβουρή).
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Οκτωβρίου 08, 2007

Ο 115.365 βρίσκεται ανάμεσά μας (;)

Δ εν βρισκόταν στην αίθουσα του Εφετείου. Είναι μεγάλος για το ταξίδι από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Είναι ταλαιπωρημένος από «τότε». Τα παιδιά του δεν τον άφησαν, αν και αυτός και σήμερα φωνάζει –με όση δύναμη μπορεί να έχει ένας 81χρονος– ότι τον Δεκέμβριο θα «έρθω και θα τους τα πω εγώ».

Αντί γι’ αυτόν, την πρώτη μέρα της δίκης –λίγο πριν από τις εκλογές– παρακολούθησαν, από την πλευρά των καθισμάτων στα δεξιά όπως κοιτάμε την έδρα, (και) καμιά δεκαριά νεαροί. Οι περισσότεροι κοντοκορουμένοι, όλοι με μαύρες αρβύλες. Γυρόφερναν ένα μπουκάλι νερό μεταξύ τους, η ζέστη ήταν μεγάλη και στην αίθουσα δεν χωρούσε καρφίτσα. Οι αστυνομικοί προσπαθούσαν να εμποδίσουν την είσοδο σε άλλους που περίμεναν έξω και ήθελαν να «δουν».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Ντόμπρο, ιντόιντι Γκέρτσκι

Ντόμπρο» σημαίνει καλώς, «ντα» σημαίνει ναι και «νε» σημαίνει όχι. Δεν χρειάζονται περισσότερες λέξεις στους Ελληνες όταν περνάνε τα σύνορα για την Μπίτολα, το παλιό Μοναστήρι. Ούτε χρόνο χρειάζονται. Με την αστυνομική ταυτότητα περνούν σε λίγα λεπτά στη FYROM.

Κάθε Τρίτη έχει το μεγάλο παζάρι. Από τα γύρω χωριά σλαβόφωνοι, τουρκόφωνοι και αλβανόφωνοι φέρνουν τα προϊόντα τους στην πόλη των 84.000 κατοίκων και περιμένουν τους Ελληνες.

«Προσέξτε», λέει μια ηλικιωμένη κυρία από τη Φλώρινα. «Στο δικό μας τελωνείο ψάχνουν για σταφύλια και πιπεριές. Αν βρουν, στα παίρνουν.» «Μπα», λέει μια άλλη κυρία από το Νυμφαίο. «Εμείς ερχόμαστε με τουριστικό πούλμαν και δεν μας ψάχνουν. Κάθε βδομάδα μας βλέπουν, αλλά είναι καλά παιδιά».
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

Δευτέρα, Οκτωβρίου 01, 2007

Αν ψήφιζε η Πάρνηθα...

Είχαν πάρει μαζί τους εκείνα τα μεγάλα ψαλίδια που χρησιμοποιούν στις ταινίες οι διαρρήκτες. Τα συρματοπλέγματα που είχαν στήσει οι καραμπινιέροι αποδείχτηκαν παιχνίδι. Εβλεπε κανείς ανθρώπους κάθε ηλικίας να σκίζουν με τρελή χαρά το εμπόδιο και μετά να ψάχνουν τα σπίτια τους.

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 1976, στο Σεβέζο της Ιταλίας. Λίγες, ελάχιστες μέρες πριν, στην πόλη τους είχε σημειωθεί ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά ατυχήματα του 20ού αιώνα. Το νέφος από τη διοξίνη ήταν ένα πραγματικό γεγονός και όχι δυνητικός κίνδυνος.

Ομως εκείνη την Κυριακή η μολυσμένη ζώνη μετατράπηκε σε σκηνή ενός φρικιαστικού θεατρικού έργου. Στη «μαύρη κωμωδία» που προέκυψε, οι ηθοποιοί - κάτοικοι εξακολούθησαν να (παριστάνουν ότι) συνεχίζουν τη ζωή τους στον (άλλοτε) υγιή κόσμο τους, στον κόσμο προ της καταστροφής από την οποία το σκηνικό είχε μείνει άθικτο. Η διοξίνη δεν «φαινόταν» κι αυτοί προσποιούνταν ότι δεν υπήρχε.
Ολκόκληρο το άρθρο εδώ

Σάββατο, Σεπτεμβρίου 22, 2007

Καθημερινη

Πάντα πίστευα οτι το αμνιακό υγρό δυσκολεύει την εξέλιξη.Ομως το βίωσα οταν αφησα(γιατι επρεπε) την αγαπημενη μου εφημερίδα και τόσους(πολλους) αξιους δημοσιογράφους και(λιγότερους) καλους φίλους στα ΝΕΑ μετα απο 21 χρόνια.Βρηκα στον Ελέυθερο Τυπο δύο πράγματα:Ενα στοιχημα μπροστα και πολλούς συναδέλφους ετοιμους γι αυτό.Καταφέραμε αρκετά .δεν ειναι πλέον η φοβική σκλήρη δεξιά εφημερίδα που ηταν.Εγιναν ,ειδικά στο ΕΤ2 και στο "1455" πράγματα για τα οποία ειμαι περήφανος.Δυστυχως η ιδιοκτησία δεν ειχε την τόλμη να πάρει ολόκληρο το στοίχημα.ισως να μην κατάλαβε οτι η εφημερίδα ειναι ενα καθημερινο και πιο δυσκολο "2004". Ισως,πάλι τα πολλά χρηματα που διαθέτει να λειτουργούν αντισωματικά.Γιατι μια εφημερίδα χρειάζεται κατι περισσότερο απο χρήματα.Χρειάζεται η διαδικασία να μην υποκαθιστά τον στόχο.Και το περιτύλιγμα να μην υποκαθιστα το περιεχόμενο.Και κυριως χρειάζονται επιλογές σε ανθρωπους που ξέρουν κάτι περισσότερο απο παραγοντισμό.
Η Καθημερινη ειχε την καλοσύνη -οταν εμεινα χωρίς δουλειά- να μου προσφέρει αυτο που οι πολλοί (και οχι οι λίγοι σταρ- κοσμικοί) δημοσιογράφοι εχουν ανάγκη:Ενα νέο στοίχημα.
Αν και μια φίλη μου ειπε οτι αν συνεχισω ετσι,να αλλάζω τόσο συντομα εφημεριδες, θα γινω η "Σταη της εντυπης δημοσιογραφίας" ελπίζω οτι αυτο δεν θα συμβεί .Αλλωστε ουτε ξανθός ειμαι ,ουτε πρασινομάτης.Γι αυτό και εχω μεινει στα 650 κυβικά απο το 1990...Ιδωμεν...

Παρασκευή, Σεπτεμβρίου 14, 2007

(Απο)χαιρετισμός

Αυτο το blog ξεκινησε με μια προϋπόθεση(δηλαδή προέκυψε εκ των πραγμάτων):Το οχημα να ειναι εντυπης μορφής.Ηταν τα ΝΕΑ, μετα ο Ε.Τ .Τωρα αναζητείται το καινούργιο.
Δεν ειμαι ακομη ετοιμος να επιλέξω τι απ ολα οσα εζησα 10 μηνες στον ΕΤ μπορω να δημοσιοποιήσω.
Μονο την ευχη να ειναι κι αλλοι οσο τυχερός ημουν εγω εχοντας διπλα μου τους συναδέλφους που ειχα στον ΕΤ. Σ αυτους η ευγνωμοσύνη μου.(Την αγάπη μου νομίζω οτι θα την βρέξουμε το αλλο Σάββατο)

Πέμπτη, Αυγούστου 30, 2007

Οι Ζάννες και η συνομωσιολογία

Όταν ο Παυσανίας περιηγήθηκε στην Ολυμπία ,αφιέρωσε στα «Ηλιακά» του ένα μεγάλο κεφάλαιο στις «Ζάννες», στα χάλκινα αγάλματα του Δία που ειχαν τοποθετηθεί για να θυμίζουν τις ασχημες πλευρές των Ολυμπιάδων.Στην ιστορία των ολυμπιάδων δεν υπήρχαν κρυφές στιγμες γι αυτό και στη μνήμη δεν περνούσαν μόνο οι νικητές,αλλά και οσοι με διάφορους τρόπους προσπαθούσαν να κλέψουν μια νίκη.Οι Ζάννες συμβόλιζαν (αλλα όχι πλέον) ολους εκείνους που πίστεψαν πως σημασία δεν εχει τι κάνεις αλλά αντίθετα πως επικοινωνείται αυτό που κάνεις.Αφιερωθηκαν σ’αυτούς που πιστεψαν ότι αν κλέψεις τη δόξα ,τοτε θα μεινεις σ’ αυτό που (καταχρηστικά) λέγεται ιστορία μια και τα χρόνια θα σκεπάσουν τις συνθήκες της κλοπής.
Μεγαλύτερη τιμωρία δεν μπορούσαν λοιπόν να φανταστούν οι κάτοικοι της αρχαίας Ήλιδας από το να διατηρήσουν στον χρόνο ζωντανη την τιμωρία εκείνων που ζηλωσαν τη δόξα ή την μη –ανάληψη των ευθυνών τους αφου σ’ εκείνο το το Στάδιο πάνω απ’ όλα οι πρωταθλητές κρίνονταν από το πώς στάθηκαν απέναντι στις ευθύνες τους.(Γι αυτό και ο Παυσανίας διέσωσε και την τραγική κατάληξη μεγαλων ολυμπιονικών όπως του Κρότωνα και αλλων).
Στον ιδιο χώρο κατά δηλωση του αρμόδιου υπουργού δεν κάηκαν παρά «μερικά πεύκα». Δυστυχως ελληνες και (κυρίως) ξενοι δημοσιογράφοι στάθηκαν στην ανικανότητα της Ελλάδας να προστατεύσει τις αρχαιότητες της Ολυμπίας.Η προφανής απάντηση στο γιατι δεν συμφώνησαν με τον κ.Γ.Βουλγαράκη είναι διοτι δεν ειδαν μονο «μερικά καμμένα πεύκα».Αν ο Κρονιος λόφος για τον ελληνα υπουργό πολιτισμού είναι «μερικά πεύκα» τυχαίνει ελληνες και ξένοι δημοσιογράφοι να εκτιμούν πως συμβολικά λειτουργεί περισσότερο από αυτό.
Αυτος ηταν και ο δευτερος λόγος διαφωνίας τους : Η χωρα που στηριξε την προβολή της στα αρχαία που διασώζονται στο εδαφός της ,η χωρα που ζητά πίσω τα Ελγινεια, η χωρα οπου ο κ.Βουλγαράκης κάνει «κοκτέϊλ πάρτυ μετα Τυπου» κάθε που επιστρέφεται ένα ελληνιστικό σπάραγμα είναι την ιδια στιγμη η χωρα που υποτιμά αυτό που διακηρύσσει ως παράδοσή της και τασσεται με ευκολία σε εξωφρενικές και αστηρικτες θεωρίες συνομωσίας.
Τι κριμα όμως επί τρείς μέρες και ,πριν φτάσουν οι φλόγες στην Αρχαία Ολυμπία,καμμια διακοσαριά δημοσιογράφοι ειδαν αυτά που δεν ειδε ο κ.Βουλγαράκης. Την ανικανότητα και τον αποσυντονισμό του κράτους σε όλα τα επίπεδα.
Και τι κρίμα που ο κ.Βουλγαράκης ειδε αυτά που δεν ειδαν οι δημοσιογράφοι: κουκουλοφόρους ή «πασόκους» (κατά τη «γιακουμάτεια» ρηση) ή ξένους πράκτορες ή μουτζαχεντίν οι οποίοι τροφοδοτούσαν τη φωτιά μεχρι να φτάσει στις αρχαιότητες.
Οι αρχαίοι ελληνες πίστευαν ότι η πολιτική είναι η τέχνη της ζωής.Μερικοί σημερινοί ελληνες πολιτικοί εχουν υποταχθεί στην κοινοτοπία ότι πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Γι αυτό και δεν πρόκειται να βρούν θέση ουτε στις Ζάννες.Διότι η απαραίτητη προϋπόθεση ακόμη και για την αρνητική μνήμη ηταν –στις Ολυμπιάδες-να αγωνιστούν…

(Το αρθρο δημοσιεύτηκε με "Κροτωνα" αντι το σωστο ΄"Μίλωνα" στον ΕΤ)

Τρίτη, Αυγούστου 28, 2007

Δεν παίζουν με τη φωτιά

Κάποτε ,όχι πολύ παλιά,(λίγο μετα τη μεταπολίτευση) τις φωτιές σ΄αυτή τη χωρα τις εβαζαν τα «ακροδεξιά σταγονίδια» .Ετσι ερμηνεύονταν οι πυρκαγιές κοντα στην «4η Αυγούστου». Αργότερα (στα πρωτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ) τις φωτιές τις εβαζε το «παρακράτος της Δεξιάς» ενώ κοντα στο 1989 τις πυρκαγιές τις εβαζαν «ανεξέλεγκτοι μηχανισμοί ξένων και ντοπιων υπηρεσιών». Μετά ηρθαν οι Τούρκοι .Οι «γκριζοι λύκοι» εκαναν απόβαση στα νησιά μας και τα πυρπόλησαν! (Μερικοί τούρκοι,συμφωνα με διαρροές της τότε κυβέρνησης, ειχαν φτάσει και μέχρι την Πεντέλη ).
Και τώρα, από προχτές, εμπρηστές είναι οι «αντεξουσιαστές ,μπορεί και αυτρονομημένα κομμάτια του ΠΑΣΟΚ».
Κοινή συνισταμένη ολων αυτων των «εξηγήσεων» ηταν και είναι ο λαϊκισμός και ο φόβος. Λαϊκισμός επειδή η «συνομωσιολογία» είναι κυριο συστατικό του λόγου του και φόβος επειδή οι ευθύνες είναι βαριές .Και οσο πιο βαριές είναι οι ευθύνες τόσο περισσότερο συμφέρει η συζήτηση να εστιάζεται στις αιτίες και όχι στην ανικανότητα αντιμετώπισης της καταστροφής. Το τροχαίο στην Ηλεία δεν εγινε με μπλοκ αναρχικών αλλά με πυροσβεστικό όχημα.Οι κάτοικοι των περιοχών που εζησαν τη φρίκη δεν ειδαν περιέργες κινήσεις αντιεξουσιαστων αλλα έναν κρατικό μηχανισμό που δεν λειτούργησε.Που κατέρρευσε.Διασωθηκαν μονο ατομικές πρωτοβουλίες πυροσβεστων και εθελοντών.
Λέγεται ότι στις κυβερνητικές συσκέψεις μίλησαν ακόμη και για «αντάρτες πόλεων».Οι οποίοι προφανως διασκορπίστηκαν την Παρασκευή σε 130 σημεία σε ολη την Ελλάδα και επιχείρησαν την «αποσταθεροποίηση».Μιλάμε δηλαδή για ολόκληρο στρατό.
Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Ή αν είναι η κυβέρνηση ας σταματήσει τις διαρροές.Αν εχει υπευθυνότητα οφειλει να μιλάει με στοιχεία.Κι αν τα εχει οφειλει να τα δώσει. Αν εντόπισε κουκουλοφόρους στον Υμηττό ας τους βγάλει τις κουκούλες. Να τους δούμε κι εμείς. Διότι (αντίστροφα) νομιμοποιεί και την αντιθετη «συλλογιστική» που μιλάει για «κυπατζήδες πίσω από τις φωτιές της Αττικής ως επικοινωνιακό αντίβαρο στην Ζαχάρω».
(σ.σ :εχετε δει φωτιά να περνάει πανω από κινητό τηλέφωνο και μετα να εντοπίζεται αθικτο από τους πυροσβέστες;).
Μεχρι στιγμής πάντως το μονο που φαινεται να εχει η κυβέρνηση είναι δυο τσιγγανάκια και μια γιαγιά…Και μια τεράστια καταστροφή για την οποία δυστυχώς δεν φαινεται διατεθειμένη να αναλάβει το κόστος της διαχείρισης.
(Το αρθρο δημοσιεύτηκε στον ΕΤ)

Παρασκευή, Αυγούστου 24, 2007

Το φυλαχτό και η πολιτική επικοινωνία

Σ’ενα απο τα πιο κλασσικά του κείμενα ο Τζ. Οργουελ μιλούσε με περιφρόνηση για οσους πολιτικούς χρησιμοποιούσαν «εξεζητημένες εκδοχές της παμπάλαιης τέχνης της αμφισημίας». Η βασική του θέση πήγαζε απο την απογοήτευσή του μια και ο ιδιος πίστευε πως αντικείμενο της πολιτικής ηταν «η υπεράσπιση του μη υπερασπίσιμου» .
Δεκαετίες μετά ο Νιλ Πόστμαν στηρίχτηκε πάνω στις φράσεις του Οργουελ για να παρατηρήσει οτι και ο πολιτικός και ο θρησκευτικός λόγος οταν εκφέρονται τηλεοπτικά δεν ειναι ουτε το ενα ουτε το αλλο.Η τηλεόραση τους μετατρέπει σε ψυχαγωγία ,σε «διασκέδαση».
Στα κανάλια μας τις μέρες πρίν απο την αναχωρηση του αρχιεπισκόπου για το Μαϊάμι προβλήθηκε αρκετές φορές η δηλωσή του για το δωρο που δέχθηκε απο τον πρωθυπουργό.Για το φυλαχτό.
Σε αλλα κανάλια ειχαν προηγηθεί και σε αλλα ακολουθούσαν «ειδήσεις» σχετικές με τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου . Κατα κάποιο τρόπο λοιπόν στο τηλεοπτικό περιβάλλον των ημερων η ειδηση του φυλαχτού-δώρου ηταν απολύτως εναρμονισμένη με τις επετειακές κοινοτοπίες των δελτίων ειδήσεων.
Παρα το εντονα θρησκευτικο χρωμα των ημερων ,η βασική απορία για το «φυλαχτό» παραμένει: Γιατι ενα τέτοιο προσωπικό δώρο κρίθηκε ως ανακοινωσιμο απο τον κ.Χριστόδουλο; Ιδίως οταν το επίσημο δόγμα του οποίου ο ιδιος ειναι θεματοφύλακας αντιμετωπίζει με εντονο σκεπτικισμό (αν οχι με σαφη αρνηση) τη χρηση των φυλαχτών;(Υπάρχει σχετικά και μια ενδιαφέρουσα εκδοση απο τη Μονή Ιβήρων).
Προφανώς διότι ετσι δημοσιοποιήθηκε ,οχι μια ιδιωτική συνάντηση, αλλά αντίθετα η υπάρξη μιας στενής σχέσης. Αν αυτη ηταν απλώς προσωπική νομιμοποιούμαστε να εικάσουμε οτι δεν θα ηταν δημιοσιοποιήσιμη.Ειναι λοιπόν θεμιτό να πιθανολογήσουμε οτι αυτο που δημοσιοποιήθηκε σε περιβάλλον εκλογών ηταν μια πολιτική παρέμβαση υπερ της ΝΔ που ομως δεν αντιμετωπίστηκε ως τέτοια επειδή το φυλαχτό έσωσε τα προσχήματα.
Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τα 30.000.000 ευρω στο παγκάρι της Εκκλησίας απο τον κ.Γ. Αλογοσκούφη και τους βοηθούς επισκόπων απο την κ.Μαριέττα Γιαννάκου τότε το φυλαχτό-ψηφος αποκτάει μια αλλη σημασία.
Ενα δευτερο ερώτημα πάντως εχει να κάνει με τον συμβολισμό του πράγματος. Πως λειτουργεί μια τέτοια εικόνα ενός πρωθυπουργού ευρωπαϊκής χώρας ;Απο που αντλείται η βεβαιότητα οτι ενα φυλαχτό συνάδει (επικοινωνιακά) με την προοδευτική δυναμική της χωρας που η ΝΔ επαγγέλλεται; (Διότι αν ο κ. Καραμανλή δεν το ηθελε ,ο αρχιεπισκοπος δεν θα το ανακοίνωνε. ).
Το φυλαχτό ,στην κοινωνική ανθρωπολογία, ειχε χωρο στη δημόσια σφαίρα μόνο στις κοινωνίες οπου η αρχή ηταν οχι μόνο διττή (πολιτική και θρησκευτική) αλλά και οταν η μία αντλούσε τη δύναμή της απο την άλλη. Λειτουργούσε στις κοινωνίες οπου η διττή αρχή ηταν κάτι περισσότερο απο απλή διαχείριση της καθημερινότητας, ηταν μια μια συλλογική ιδέα .Και το φως της τρεφόταν απο το κοινό συναίθημα και οχι απο τον ορθό λόγο.
Στις συγχρονες κοινωνίες οταν και όπου αυτη η «ιδέα» επιβιώνει (βλ. Μπους περί διαβόλου κλπ) δεν ειναι παρά ενας απολίτικος συναισθηματισμός.Και τότε (οπως εγραφε και ο νομπελίστας Ιμρε Κέρτες) , «ο συναισθηματισμός γινεται το φιάσκο του συναισθήματος».
(Το αρθρο δημοσιεύτηκε σήμερα ,24/8, στον ΕΤ)

Δευτέρα, Αυγούστου 20, 2007

Επιτέλους σε δίκη

Η δικη της 5ης Σεπετεμβρίου είναι η πρωτη που θα γινει στην Ελλάδα με τον αντιρατσιστικό νόμο και στην οποία εμπλέκονται –εστω και εμμεσα – πρωην και νυν στελέχη ενός πολιτικού κόμματος , του ΛΑ.ΟΣ.
Επίσης είναι η πρωτη φορά που το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο στην Ελλάδα καταφευγει στη δικαιοσύνη ζητώντας να καταδικαστούν με τον αντιρατσιστικό 927/79 ο Κ.Πλεύρης και τρείς αρθρογράφοι του «Ελεύθερου Κόσμου» .
Ο πρώτος ,γνωστός ακροδεξιός πέρασε και από τον ΛΑ.ΟΣ αλλά δεν εμεινε, συνέγραψε ένα ανατριχιαστικό «εργο» 1400 σελίδων με τιτλο «Εβραίοι,ολη η αλήθεια» μεσω του οποίου ουτε λίγο ουτε πολύ εγκαλεί τους γερμανούς ναζι επειδή «δεν απήλλαξαν την Ευρώπην μας από τον εβραιοσιωνισμό ενω ηδύναντο να το πράξουν. Στο ερώτημα λοιπόν, αν ήτο σωστό, που οι Γερμανοί συνεκέντρωσαν τους Εβραίους, δια να τους μεταφέρουν στην Μαδαγασκάρη η απάντησις έρχεται μόνη της: Μέσα από όσα διδάσκουν και επιδιώκουν οι Εβραίοι, δεν ήτο σωστό αυτό που έκαναν οι Γερμανοί. Έπρεπε να τους έστελναν όχι στη Μαδαγασκάρη, αλλά στον Ιεχωβά τους να διαβάζουν μαζί όρθιοι το Ταλμούδ ».
Το βιβλίο του Κ.Πλεύρη (πρωτοκυκλοφόρησε πριν από 15 μηνες και ηδη στα βιβλιοπωλεία υπάρχει η δευτερη εκδοση) ετυχε θερμότατης υποδοχής από τρεις αρθρογράφους του «Ελεύθερου Κόσμου» τους Δ.Ζαφειρόπουλο(πρωην στελεχος της Χρυσης Αυγής) ,Θ.Χατζηγώγου και Μ.Γεωργιλά (ο τελευταίος εχει διαχωρίσει τη θέση του μετα την παραπομπή του).
Δικηγόρος του Κ.Πλεύρη είναι ο γυιός του Αθανάσιος (ενεργό στέλεχος του ΛΑ.ΟΣ) αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Γ.Καρατζαφέρη είναι το πλέον προβεβλημένο στέλεχος του ,ο Αδωνις Γεωργιάδης ,ο οποίος μεσα από τις γνωστές «τηλεμάρκετινγκ» εκπομπές του προπαγάνδιζε το βιβλίο και διακήρρυτε την συμφωνία του με τις «θέσεις» του Κ.Πλεύρη.
Το ζητημα για τον αρχηγό του ΛΑ.ΟΣ είναι το εσωκομματικό «συμβόλαιο» που ζητησε από τα στελέχη του να υπογράψουν και με το οποίο δηλώνουν ότι τασσονται εναντίον κάθε μορφής ρατσισμού και ξενοφοβίας.
Το (ευρύτερο) ζητημα ωστόσο είναι οι απόψεις που εκφράζονται στο βιβλίο και οι οποίες δικαιολογούν την παραπομπή του συγγραφέα με τον αντιρατσιστικό νόμο ,αφου σαφέστατα (οπως αναφέρει ο εισαγγελέας )προτρέπει σε βία εναντίον συγκεριμένων ομάδων του ελληνικού πληθυσμού.Σχετικά υπομνήματα κατέθεσαν και το «Παρατηρητήριο του Ελσίνκι» και η «Αντιναζιστική Πρωτοβουλία» η οποία σηκωσε και το κυριο βάρος της ανάδειξης των νομικών (και ηθικών) επιχειρημάτων.
Ο Κ.Πλεύρης ξεκινά από τον αποδεδειγμένα μυθο του «Πρωτοκολλου των σοφων της Σιών» για να στηρίξει την «αλήθεια του» η οποία ξεκινά από την αποδοχή του Ολοκαυτώματος!
Στη σελιδα 600 ξεκαθαρίζει πως «… δηλώ εξ αρχής, ότι είμαι Ναζί, φασίστας, ρατσιστής, αντιδημοκράτης, αντισημίτης» ενώ μετα από 142 σελίδες καταλήγει:
«Έτσι θέλουν οι Εβραίοι. Διότι μόνον έτσι καταλαβαίνουν: εντός 24 ωρών και εκτελεστικό απόσπασμα».
Και για να μην παραμείνει η παραμικρή αμφιβολία ο Κ.Πλεύρης γράφει(σελ 1228) : « …Μέχρι τότε για μας οι Εβραίοι θα παραμείνουν θανάσιμοι εχθροί, ιδιότητα που μόνοι τους επέλεξαν με όλας τας συνεπείας αυτής της αποκλειστικής των επιλογής. Με την ευκαιρίαν αυτήν προειδοποιούμεν: 1. Τους Εβραίους που κυκλοφορούν με Ελληνικά ονόματα, δια να κρύπτουν την πραγματικήν καταγωγήν των2. Τους πράκτορας των Εβραίων, ιδίως δημοσιογράφους, πολιτικούς και τηλεπαρουσιαστάς, που εξυπηρετούν τον εβραιοσιωνισμό3. Τους οικονομικούς παράγοντας που διακινούν το παρασιτικό εβραϊκό κεφάλαιο, υπό μορφήν ΑΕ «Τράστ», «Χόλντιν», «υπερακτίων εταιρειών» κ.λπ» .
Μία από τις ανατριχιαστικότερες στιγμές αυτου του ογκώδους βιβλίου είναι όχι μόνο ότι ο συγγραφέας δηλώνει πως συμφωνεί με τη δράση των SS στη χιτλερική Γερμανία αλλά η φωτογραφία και η λεζάντα από το (σημερινό) Αουσβιτς που δημοσιεύεται στη σελίδα 1075 : «Καλώς κάνουν και διατηρούν το στρατόπεδο εις καλήν κατάστασιν ,διότι ουδείς μπορεί να γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον».
Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα,στη Θεσσαλονίκη ζει ο τελευταίος επιζών του Αουσβιτς ο κ.Ραφέλ Βαρσάνο.Εχασε φιλους και οικογένεια και σημερα στα 85 του μάλλον δεν θα πίστευε ότι μπορεί και να απειληθεί πάλι και με τον ιδιο τρόπο και μάλιστα μέσα στη χωρα του.
Αλλά ο Κ.Πλέυρης προχωράει ακόμη περισσότερο χαρακτηρίζοντας «τετράπαχα» παιδιά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης (δημοσιευει πάλι σχετική φωτογραφία) ενώ στρέφεται πολύ συχνά εναντίον των ελληνοεβραίων: «Στο ερώτημα: μπορεί εις Εβραίος να θεωρηθή Έλλην; Απαντώ ευθέως: όχι. Διότι η φυλετική καταγωγή δεν αλλάζει, με την διοικητικήν πράξιν της παροχής Ελληνικής υπηκοότητος, που είναι νομικόν γεγονός κι όχι φυλετικόν και εθνολογικόν».
(σ.σ Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου ,ο κ.Μωυσής Κωνσταντίνης ανηκει στην ομάδα των ελληνοεβραίων που βρεθηκαν στην (σημερινή) Ελλάδα ηδη από τους ελληνιστικούς χρόνους ,πολύ πριν το 1500 όταν και οι ισπανόφωνοι εβραίοι βρηκαν καταφυγιο στην οθωμανική αυτοκρατορία-και κυρίως στη Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη.)
Από την «πένα» (και τη χολή) του Κ.Πλεύρη δεν ξεφευγει ουτε ο πρωην γ.γ του ΟΗΕ Κόφι Αναν (τον οποίο στην πρωτη εκδοση χαρακτηρίζει ως «πρώην ανθρωποφάγο» αλλά στη δευτερη εκδοση χρησιμοποιεί τον ηπιότερο(!) χαρακτηρισμό «απόγονος πρωην ανθρωποφάγων».
Στο ενδιάμεσο των δυο εκδόσεων ο Κ.Πλεύρης εξέδωσε και τρίτο βιβλίο στο οποίο καταγγέλει την παραπομπή του σε δίκη ως απόδειξη ότι οι εβραίοι είναι πανίσχυροι και απειλούν έναν συγγραφέα (!)
Υπενθυμίζεται πως μεχρι το 1945 τα δυο τρίτα των ελληνοεβραίων –περισσότεροι από 70.000 ανθρωποι ολων των ηλικιών- χάθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα.
(To ρεπορταζ δημοσιεύεται σημερα 21/8 στον ΕΤ)

Κυριακή, Αυγούστου 19, 2007

«Παγκοσμιοποίηση «αλά γκρέκα»

Η Νάταλι είναι 22 χρόνων.Από την Πολωνία οπου σπουδάζει παιδαγωγική.Η πόλη της είναι κοντα στα συνορα με τη Γερμανία και εκει ακόμη βρισκονται και την περιμένουν, η μεγαλύτερη αδελφή (επισης φοιτήτρια) ,μια μαμά που δουλεύει σε ψηφιακό κέντρο της πολωνικής κυβέρνησης και ενας μπαμπάς ,καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Φέτος το καλοκαίρι βρέθηκε στο μικρότερο από τα νησάκια των μικρών Κυκλάδων (Ηρακλειά,Σχοινούσα,Κουφονήσι,Δονούσα).
Εννοείται για δουλειά.Ο μέσος μισθός στη χωρα της είναι 150 ευρω .Στο νησάκι είναι 600 ευρω για καθάρισμα δωματίων ,χωριστά τα φιλοδωρήματα.(Από αυτά 200 ευρω –απαξ- πάνε στο γραφείο που την «προμηθευσε»).
Αυτό το νησάκι -χάρη και στη Νάταλι- δεν είναι πιά τυχαίο. Είναι ένα οχυρό της «παγκοσμιοποίησης αλά γκρέκα».
Οι μονιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν του 50-60. Από αυτούς οι περίπου δέκα είναι αλβανοί που βρεθηκαν εκει ως –τι άλλο;- ανειδίκευτοι εργάτες .Λειτουργεί δημοτικό ,γυμνάισιο,λυκειο ,ακόμη και τεχνικό λύκειο όταν τα παιδιά σχολικής ηλικίας κάθε βαθμίδας που ζουν στο νησί είναι μόλις πέντε ! (Άλλα τρία είναι σε προσχολική ηλικία).Το μοναδικό παιδάκι που είναι σε σχολική ηλικία αλλά δεν πάει σχολείο ,είναι το αλβανάκι,ο Αλεξάντερ.Δεν τον στέλνουν οι γονείς του ,πιθανώς διότι ουδείς τους ειπε (ή ενδιαφέρθηκε να τους πεί) ότι αυτό,σε αυτή τη χωρα απαγορεύεται.
Στο νησάκι (επίσης και λόγω κοινοτικών κονδυλίων) υπάρχουν δύο γιατροί,ο αγροτικός αλλά και ενας παθολόγος.
Το καλοκαίρι ο (μόνιμος)πληθυσμός του σχεδόν διπλασιάζεται.Οι άλλοι μισοί είναι εργάτες.Αποκλειστικά στη λάντζα και στα δωμάτια.Φέτος οι περισσότεροι,καμμιά δεκαριά ηταν από την Πολωνία,αλλοι τόσοι από την Αλβανία, μία από τη Ρουμανία,μία (ή δυο;) από τη Βουλγαρία ,δυο αφρικανές ,ενας ελβετός(αυτος είναι ειδική περίπτωση) και μία αγγλίδα.Επίσης μια αυστριακή ,παντρεμένη με ντόπιο και καμμιά δεκαπενταριά ιταλοί και γερμανοί που εχουν αγοράσει σπίτια και ερχονται κάθε καλοκαίρι.
Η γλώσσα που μιλιέται εκεί το καλοκαίρι χρειάζεται να είναι αρκετές φορές ένα περίεργο κράμα προ-τηλεοπτικών αγγλικών ,ελληνικών και (κατοχικών )γερμανικών.
Η συμπεριφορά των ντόπιων και ο βαθμός διείσδυσης των ξένων(;) στην κοινότητα ,φαινομενικά ποικίλει.Στους αλβανούς επιφυλάσσεται από τους περισσότερους μια μάλλον χαιρέκακη συμπεριφορά.Ακόμη κι αυτοί που κατάφεραν να κάνουν δικές τους δουλειές εκεί αντιμετωπίζονται με την άρρητη βεβαιότητα ότι «δεν θα γινεις έλληνας ποτέ».Ακομη και για την πρωτη οικογένεια των αλβανών(του Αλεξάντερ)που εφθασαν προ δεκαπενταετίας στο νησάκι και οι οποίοι σημερα εχουν ταβέρνα και νοικιάζουν δωμάτια.Ειναι οι «αλβανοί».
Στην παγκοσμιοποίηση «αλά γκρέκα» ο αλβανός νομιμοποιείται να εχει ιδιοκτησία αλλά (φαινεται να ) εχει και μια οσμή που δεν ξεπλένεται από κανένα σύνταγμα.
Αλλά ο κανόνας διαμορφωνεται…
…στο νησάκι αλλιώς. Ο διπλασσιασμός των μονιμων κατοίκων ,ουσιαστικά διαιρεί για πέντε μηνες την μικρή κοινωνία σε εργοδότες και εργαζόμενους.
Οι εργοδότες με μία και κοναδική εξαίρεση είναι όλοι έλληνες .Ανίθετα,στους εργαζόμενους οπου «εκπροσωπούνται» δέκα εθνικότητες δεν υπάρχει ουτε ενας έλληνας.Το κριτήριο; Μόλις 600 ευρω το μήνα.
Ο νησιωτης των Μικρών Κυκλάδων μπήκε στην Παγκοσμιοποίηση πιο δυναμικά από ολους αυτούς που σημερα δουλεύουν γι’ αυτόν όχι για λόγους φυλετικής ή άλλης ανωτερότητας αλλά διότι μπορούσε να διαθέσει 600 ευρω το μήνα.
Με αυτά τα χρήματα και κάποια μικρο- επένδυση (συνηθως επιχορηγούμενη από τον κατ εξοχην θεσμό της Παγκοσμιοποίησης,την Ε.Ε) σχεδόν κάθε κάτοικος του νησιού μπορεί να ελπίζει πως θα ζήσει με ανεση ολόκληρο τον χρόνο.
Αλλά την ιδια στιγμή ο νησιώτης (σ.σ :προφανως όχι όλοι) βγάζει και μια περίεργη οργη για την Παγκοσμιοποίηση.Αρνείται να συμπεριλάβει στην κοινωνία του ολους αυτούς που –τελικά- στηρίζουν τις ελπίδες του.Και επίσης αρνείται πεισματικά τα ανοιχτά συνορα ,όταν χάρι σ΄ αυτά βγάζει το ψωμί του.Το αρνείται σχεδόν με οργή(ο γραφων πολλές φορές υπήρξε αυτήκοος μάρτυρας). Ο διαχωρισμός φαίνεται και μονο από το ό,τι δεν συναντάς σχεδόν ποτέ ντόπιους σε μικτές παρέες.
Υπάρχουν και εξαιρέσεις.Όπως ένα πολύ φιλικό(στον γράφοντα) ζευγάρι και μερικοί ακόμη. Αλλά ο κανόνας είναι άλλος.
Ωστόσο η Παγκομιοποίηση επελαύνει…
…με προϊόντα και υπηρεσίες.Φέτος με τον καύσωνα ,τα φασολάκια ηταν Τουρκίας και τα πεπόνια από το Ισραήλ.Σε δυο τρία από τα γραφικά εστιατόρια του νησιού εκαναν εμφάνιση τα κατεψυγμένα από τη Νάξο. «Ντομάτες γεμιστές της μαμάς» που φτιάχτηκαν σε κάποιο εργαστήριο στη Νάξο από μολδαβές,καταψυχτηκαν σε κινέζικα ψυγεία και μεταφέρθηκαν μόλις με ένα ευρω η μερίδα στο νησάκι.Εμφανιστηκε και το πρωτο ΑΤΜ για γρηγορες αναλήψεις. Επίσης ηδη δυο- τρείς ξενοδόχοι κάνουν κρατήσεις μεσω ιντερνετ και εχουν απεξαρτηθεί από τους τουρ οπερέιτορς.
Οι καλοί νησιώτες πιστεύουν πως εδώ και τωρα μπορεί να σταματήσει ο χρόνος. Θέλουν και εχουν την αυταπάτη ότι τα πράγματα μπορούν να παγιωθούν ως εχουν.Να ανοιγοκλείνουν την κοινωνία τους ανάλογα με τις εποχές και οι επαφές τους με τον υπόλοιπο κόσμο να να παρμείνουν στα σημερινά –κερδοφόρα για αυτούς- πλαίσια. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι μια «ξένη» ανθρωπινη παρουσία και οι σχέσεις που αναπόφευκτα αναπτύσσονται δυσκολα μπορουν να κρατηθούν σε καθαρά οικονομικά πεδία.
Οι «τιμωρίες» που αφορούν τους άλλους ,επειδή ακριβώς δεν είναι «ντόπιοι» και ολες αυτές οι συμπεριφορές και αντιλήψεις είναι λιγο πολύ γνωστές.Ωστόσο εκείνο που ισως μας εχει διαφυγει είναι η «τιμωρία» που επιφυλάσσουμε στον ιδιο μας τον εαυτό.
Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε στα ελληνικά (ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ) ένα εξαιρετικό βιβλίο γραμμένο από τον Gerald Huther καθηγητή της νευροβιολογίας στην ψυχιατρική κλινική του πανεπιστημίου του Γκέτιγκεν (Γερμανία).Τιτλος του «οδηγίες χρήσης του ανθρωπινου μυαλού».Ο Huther ακολουθεί τον αντιθετο δρόμο από τους συγχρονους βιολόγους που εχουν επικεντρώσει ένα μεγάλο κομμάτι της ερευνας για τον -ακόμη- αγνωστο ανθρώπινο εγκέφαλο και κυρίως το πώς διαμορφώνεται η συνείδηση,ο νούς.
Ο καθηγητής εξηγεί το αντίθετο :Τι γνωρίζουμε σημερα για τον ανθρωπινο εγκέφαλο. Τι ηταν αυτό που οδήγησε στην εξέλιξη του και –κυρίως- ποιες συνθήκες επέβαλλαν αυτή την εξέλιξη , σε ποια ειδη και γιατί.
«Μια κυτταρική μάζα (γραφει ο Huther) …
…προσαρτημένη σταθερά σε ένα μέρος δεν χρειάζεται εγκέφαλο. Δεν μπορεί ουτε ν’ αλλάξει θέση προς το καλύτερο ουτε να το βάλει στα πόδια μπροστά στον κίνδυνο. Ενας εγκέφαλος θα της ηταν καθαρή πολυτέλεια. Αυτό έπαθαν και τα δικά μας παράσιτα, οι ταινίες.Οι πρόγονοί τους υπήρξαν ιδιάιτερα ευκίνητα σκουλήκια.Ειχαν νευρικό συτημα που συντόνιζε τις συσπάσεις των πολλών μυικών τους κυτταρων ώστε να μπορούν να μετακινούνται.Ακομα ,ηταν σε θέση να επεξεργάζονται τα μηνύματα και να αναζητούν προφυλαξη ,τροφή και ζευγάρωμα.Μερικά από αυτά τα σκουλήκια κατόρθωσαν αργότερα να βρούν με τη βοήθεια του μυαλού τους έναν ιδιάιτερα πρακτικό βιότοπο:Το εντερο.Ετσι σιγά σιγα αφου δεν χρειαζόταν να μετακινούνται έχασαν την ευκινησία τους .Στο εξωτερικό μέρος του κεφαλιού τους αναπτύχθηκε ένα στεφάνι γάντζων με τους οποίους μπορούσαν να στερεώνονται ,ενώ στο εσωτερικό του κεφαλιού τους εξαφανίστηκαν όλα οσα δεν χρειάζονταν πιά σ’αυτόν τον λουκούλειο παράδεισο των σκουληκιών.Χωρις καν να το αντιληφθούν ειχαν χάσει όχι μονο το ετσι κι αλλιώς όχι πολύ μεγάλο μυαλό τους ,αλλά με τον καιρό και την ίδια την ικανότητά τους να αναπτύξουν ένα μυαλό.»
Αυτό που με βεβαιότητα σημειώνει ο καθηγητής είναι πως ο εγκέφαλος αναπτύσσεται μέσα από τις εμπειρίες.Και πως ουσιαστικά τα πλάσματα που κυριάρχησαν στην εξέλιξη δεν ηταν παρα οι αποτυχημένοι της εξέλιξης.Αυτοι δηλαδή που επειδή δεν βρηκαν έναν «βιότοπο» διατηρησαν τη δυνατότητα πολυεπίπεδης εξέλιξης του εγκεφάλου τους ώστε τελικά επιβιωσαν σε πολύ πιο συνθετα περιβάλλοντα τόσο στον χώρο ώστε και στον χρόνο.Αντίθετα,οι επιτυχημένοι της εξέλιξης επειδη ακριβως ειχαν αναπτύξει τα κομμάτια εκείνα του εγκεφάλου τους που επέτρεπαν την προσαρμογη μονο σε πολύ συγκεκριμένα περιβάλλοντα ,τελικά αποδείχτηκαν οι μεγάλοι χαμένοι αφου οι εξωτερικές ανατροπές δεν τους επέτρεψαν να προσαρμοστούν.Ειχαν ηδη απωλέσει την ικανότητα να αναπτύξουν το μυαλό τους».
Αν είναι κάτι (μπαίνοντας με πολύ προσοχή στα επικινδυνα μονοπάτια της κοινωνιοβιολογίας) που μπορεί να παραλληλιστεί με τα παραπάνω είναι το «αμερικάνικο όνειρο» (το κάθε ονειρο)που ερχεται να διαψευσει σημερα η παγκοσμιοποίηση. Το «ονειρο» ηταν το συμβολο της μακαριότητας πάνω στη γη.Η σταθερότητα στον τοπο και στις σχέσεις.Η πλήρης ακινησία του ατόμου σε συνθήκες ευδαιμονίας.Αυτο που τελικά δημιουργεί τα «σκουλήκια» όπως οι «ταινίες» που ζουν ανετα μεσα στον ξενιστή τους.Μονο που οι ταινίες αυτές θα χαθούν γιατι ο ξενιστής ποτε δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένος.



Info
*Gerald Huther «Οδηγίες χρήσης ενός ανθρώπινου μυαλού» Αθηνα 2007, ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
*Αθηνάς Αθανασίου «Ζωη στο όριο» Αθηνα 2007, ΕΚΚΡΕΜΕΣ

(Το αρθρο δημοσιεύτηκε σημερα 19/8 στο "1455" του ΕΤ.Κ)

Παρασκευή, Αυγούστου 17, 2007

Εκλογές χωρίς πολιτική

Τον Μάρτιο του 2004 ο Κ.Καραμανλής ηταν κυρίαρχος.Οχι τόσο λόγω του εκλογικού ποσοστού αλλα κυρίως διότι ηταν κάτοχος ενός πολύ σημαντικού πολιτικού κεφαλαίου.Η κούραση από την διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (σε συνδυασμό με την αδυναμία ανανέωσης του) αλλά και η αισθηση στη χώρα της ευρωπαϊκής σταθερότητας και σιγουριάς προίκισαν τον Κ.Καραμανλή με αξιοσημείωτα ποσοστά πολιτικής συμπάθειας (ή –εστω- ανοχής).
Κι όμως μέσα σε τρία χρόνια αυτό το κεφάλαιο εξανεμίστηκε.Η επικοινωνιακή μονομανία των κορυφαίων εκ των στελεχών της ΝΔ σταθηκε το μεγαλύτερο εμπόδιο για την παραγωγή πολιτικής πράξης και την ιδεολογική συγκρότηση του λεγόμενου κεντροδεξιού χώρου.
Αληθεια πως μπορεί να οριστεί σημερα ο «Καραμανλισμός»; Εκτός από τον (απολίτικο) ηθικισμό τού «σεμνά και ταπεινά» (λές και η πολιτική είναι εξομολόγηση) ποια είναι τα ιδεολογικά στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητά του; Η Νεα Δημοκρατία δεν είναι ένα κλασσικό φιλελέυθερο κόμμα. Διότι ουτε αποδείχτηκε θιασώτης της ανοιχτής κοινωνίας (όπως επιβάλλει η φιλελεύθερη παράδοση και σκέψη-χαρακτηριστικός ο σφιχτότερος εναγκαλισμός με την Εκκλησία) ουτε ενεθάρρυνε τις καινοτομίες στην οικονομία ,στην αγορά εργασίας ή στην Παιδεία.
Αλλά και το στιγμα της «ριζοσπαστικής δεξιάς» επίσης δεν εκφράζει τον «Καραμανλισμό» του 2007.Ειτε λογω της (καλής) διεθνούς συγκυρίας ειτε λόγω της κεκτημένης ταχύτητας από την «Ελλάδα των μεγάλων εργων» ,η χωρα δεν κλείστηκε (εντελώς) στο καβούκι της και η κυβέρνηση φάνηκε να ξεπερνάει (συνηθως ατσαλα και χωρίς στόχους) τους σκοπέλους του κρατισμού .
«Στον Καραμανλή δεν αρέσει να του λένε τι να κάνει» λένε οι στενοί του συνεργάτες και πάντως αυτή η εικόνα κυριαρχεί στα ΜΜΕ.
Γιατί; «Διότι,λενε πάλι συνεργάτες του,θέλει να εχει αυτος τον έλεγχο των εξελίξεων».Το ειδαμε άλλωστε και στην υπόθεση Τσιτουρίδη,και στο δομημένο ομόλογο.Με ευλάβεια η Κυβέρνηση ταλαιπωρηθηκε για εβδομάδες μέχρι να κάνει αυτά που επρεπε να ειχε κάνει από την πρωτη στιγμή.
Το ιδιο συνέβη και με τις εκλογές.Η αναγγελία τους με καθαρα τηλεοπτικούς ορους «prime time» δειχνει ότι το κυριο στοιχείο της πολιτικής ταυτότητας του «Καραμανλισμού» είναι ο τακτικισμός. Όταν το πολιτικό και ιδεολογικό έλειμμα αντικαθίσταται από το «μεροδούλι –μεροφάϊ» της αδράνειας και όταν στον πολιτικό στιβο υπάρχει η σιγουριά του πρωτου ,τοτε η διαδικασία αντικαθιστά την ουσία.
Και τότε πηγαίνουμε στις πιο απολίτικες εκλογές της Μεταπολίτευσης .(Που δεν λέει να κλείσει ως κεφάλαιο της ιστορίας μας).

Το αρθρο θα δημοσιευτεί την Κυριακή 19/8 στον ΕΤ.Κ

Τρίτη, Αυγούστου 07, 2007

Για την «ελληνικότητα» της «ιστορίας»

Με την ολοκλήρωση του πρωτου γύρου για το βιβλίο της στ’ δημοτικού οι περισσότερες ανησυχίες εκφράζονται ηδη για την αρχη του δεύτερου γυρου λόγω της εκλογικής συγκυρίας. Το υπουργείο δεν θελει να βρεθεί τον Σεπτέμβριο απέναντι σε «αυθόρμητες» αντιδράσεις εκπαιδευτικών ,ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, ουτε απέναντι σε αποφάσεις τοπικών συλλόγων γονέων και κηδεμόνων με τις οποίες θα ξανανοίξει το θέμα.
Ισως είναι σκόπιμο λοιπόν να εκτιμηθούν μερικά συμπεράσματα από την 10μηνη μάχη που προηγήθηκε. Πρωτ’ απ’ όλα η διαμάχη δεν ηταν ιστορική.Δεν αντιπαρατέθηκε μια ιστορική εκδοχή εναντι μιάς άλλης.Δεν υπήρξε διαμάχη ιστορικών . Το συνολο των ελλήνων ιστορικών –ακαδημαϊκών (και ιδίως της νεότερης γενιάς) τοποθετήθηκε αναφανδόν υπέρ του βιβλίου.Διεκδικώντας το αυτονόητο για την επιστήμη τους (το δικαίωμα της ερευνας να οδηγεί σε ανατροπες παγιωμένων απόψεων αλλά κυρίως την αναδειξη των πηγων ως συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας) ,οι ελληνες ιστορικοί διέσωσαν και την τιμη της κοινωνίας μας.
Διότι η ατζέντα οσων αντιδρούν δεν είναι απλώς η επιβολή μιας συγκεκριμένης αποψης (και χρήσης) περι ιστορίας.
Δεν αντέδρασαν ιστορικοί μετα από πολύχρονες ερευνες,αλλά οι φορείς μιας πολύ συνηθισμένης ιδεολογίας: Αντέδρασαν οι οπαδοί της «καθαρότητας» και της «ομοιομορφίας».Οι θιασώτες της ακίνητης κοινωνίας.
Αυτό που αμφισβήτησαν οσοι ξεσηκώθηκαν κατά του βιβλίου αποτελεί τον σκληρό πυρήνα των δικαιωμάτων του συγχρονου ανθρώπου:Το δικαίωμά του στην κατασκευή της ταυτότητάς του.Το δικαίωμα τού να αποφασίσει ο ιδιος για την κλίμακα αξιών του και να σημασιοδοτεί ο ιδιος τα πρωτεύοντα και τα δευτερεύοντα στοιχεία της ταυτότητάς του.Να ξεφυγει από τα προπατορικά αμαρτήματα που του φορτώνουν οι ιδεολογικές στρεβλώσεις του παρόντος και οι δογματικές ερμηνείες του παρελθόντος.
Ο συγχρονος ανθρωπος χρειάζεται να κατασκευάζει ελεύθερος την ταυτότητά του.Αλλά η ελευθερία προϋποθέτει επιλογές .Αντίθετα η μονοδιάστατη και μυθοποιημένη εκδοχή της επίσημης ιστορίας όπως διδασκόταν ,θέτει όρους και προύποθέσεις για να είναι κανείς μέλος αυτης της κοινωνίας.Απο ακραίες «γενετικές» θεωρίες μέχρι και μεταφυσικές προϋποθέσεις!
Αυτή η μυθιστορηματική ιστορία από το χτες τελικά απαιτεί (επιβάλλει)τη μεγαλύτερη δυνατή ομοιομορφία στη σημερινή κοινωνία . Επιβάλλει στα μέλη της να εχουν την ιδια αντιληψη για το παρελθόν αλλά και για το «κακό» και το «καλό» ,όχι μετα από προσωπική αναζήτηση αλλά κατόπιν μαζικής επιβολής.
Η επιβολή της ομοιομορφίας στην εποχή της κινησης, των ανατροπων και των δυνατοτήτων από το επικοινωνιακό πανηγύρι δεν είναι τελικά παρά το άλλο πρόσωπο του αποκλεισμού σε οτιδηποτε είναι διαφορετικό από «εμάς».Μόνο που το «εμείς» εχει(οφείλει να εχει) 10.000.000 απαντήσεις.
Οταν επιλέγω να ζησω σ’αυτόν τον τόπο ηδη εργάζομαι (και) για την πρόοδο και ευημερία του.Και δεν χρειάζομαι πιστοποιητικό «ελληνικότητας» για τούτο.Κανείς μας.Αλλωστε ποιοι το εχουν και από πού το απέκτησαν;
(το αρθρο δημοσιεύτηκε σημερα -7/8- στον ΕΤ)

Κυριακή, Ιουνίου 24, 2007

Πόση Αφρική χωράει στην Ελλάδα;

λύσουν έναν γρίφο που τους έθεσε ο γυιός τους.Ο μικρός Ανδρόνικος.Ο τετραχρονος πιτσιρικάς είναι αφρικανός (στο χρώμα του δέρματος) .Τον υιοθέτησαν πέρυσι από κρατικό ιδρυμα .Δεν ηταν και σε πρωτη ζήτηση ο Ανδρόνικος.Αυτος θα γινει μουσικός.Και τι φωνή. Υπάρχουν και μερικοί που χασκογελάνε όταν ακούνε τον Ανδρόνικο να τραγουδάει «του βοτανικού ο μάγκας» αλλά η Μαρία είναι μάνα-σκύλα.Τιποτα δεν αφήνει να αγγίξει τον μικρό της. Μιλησαν (και μιλούν) από την αρχή και οι τρείς τους (ετσι τους συμβούλευσαν οι ειδικοί) για τη διαφορά του χρώματος.
Στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου ο Ανδρονικος ζητησε να κρατάει (κι αυτός όπως τα αλλα παιδιά) ελληνική σημαία.Φέτος σκέφτονται και να τον βαφτίσουν (κυρίως επειδή πάλι οι ειδικοί τους ειπαν να «μεγαλώσει όπως όλα τα ελληνόπουλα για να το εχει αργότερα ως επιχείρημα» !).(Απέναντι σε ποιους; )
Υπολογίζεται ότι περίπου 18.000 παιδιά σαν τον Ανδρόνικο γεννήθηκαν και μεγαλωσαν ή μεγαλώνουν στην Αθήνα.Σχεδόν όλα με μαύρους γονείς,όχι με λευκούς.Αραγε όταν κάποια στιγμη θα διασταυρωθούν με τον Ανδρόνικο πόσο θα μοιάζουν οι ταυτότητες τους;
Η πρωτη μεγάλη μετανάστευση αφρικανών στην Ελλάδα εγινε στα τελη του ’80 .Κυρίως πολιτικοί πρόσφυγες από το Κονγκό ,που ειχαν συνεργαστεί με τους Βέλγους.Οι περισσότεροι προέρχονταν από την νομενκλατούρα ,και με αρκετά καλό επίπεδο μόρφωσης.Εδώ ζούν από τότε.Εδώ γεννήθηκαν τα παιδιά τους.Αυτή η δευτερη γενιά είναι ηδη πολίτες.Ελληνες πολίτες.Ή όχι;
Και ο Ανδρόνικος; Τι είναι;
Ο γριφος εμφανίστηκε από μια …
…απλή ανάγκη του Ανδρόνικου.Γονείς και στενό και ευρυτερο περιβάλλον είναι ολοι λευκοί (ενας φίλος του Αργυρη,ινδός , εφυγε καιρό πρίν στο Βέλγιο).Αλλά ο πιτσιρίκος ειχε ανάγκη να δει ότι ο κοσμος δεν είναι μονο λευκός.Ετσι θα διαχειριζόταν (τους ειπαν οι ειδικοί) πιο ευκολα την «διαφορετικότητά» του.Πριν από μερικούς μήνες διάβασαν για την γιορτη του πρέσβη της Νότιας Αφρικής .Και αποφάσισαν να πάνε.Το πάρτυ ηταν στην πρεσβευτική κατοικία,στον μεγάλο κηπο ,στο Ψυχικό.Τάχασαν.Στην αρχη ο μικρός κολλησε στρείδι στη Μαρία.Χρωματα,χρωματα παντού.Πολλές αφρικανικές χωρες ειχαν περίπτερα με ειδη χειροτεχνίας ή οικιακης βιοτεχνίας και υφαντα.Και φαγητά! Οι συζητησεις που επιασαν οσο ο Ανδρόνικος ξεθάρρευε με τα αφρικανάκια ηταν με πολλούς και διαφορετικούς,διπλωμάτες και εμπόρους κυρίως.Το παραξενο;Ολοι ξεκινούσαν από το ίδιο «μότο»: «Δεν υπάρχει Αφρική.Δεν μας ξέρετε γι αυτό την βλέπετε.Γιατι πρέπει κατι να δειτε.»
Ο Αργυρης και η Μαρία σημερα εχουν αρχίσει να βλέπουν τη λύση του γρίφου. Ο Ανδρόνικος τους εσπρωξε να γνωρίσουν –πριν δώσουν την ευκολη και λογική απάντηση για την ταυτότητά του- τι είναι «Αφρική».Ενας κόσμος τον οποίο αλλωστε δεν μπορούσαν να ανρηθούν ως πιθανή επιλογη του γυιού τους.
Τότε ηταν που κατάλαβαν ότι οι ταυτότητες δεν προϋπάρχουν,δεν προαπαιτούνται,αλλά επιλέγονται και κατασκευάζονται από τους ελεύθερους ανθρώπους. Αν δεν ηταν συνηθισμένος στην γειτονιά τους ενας Ανδρόνικος,τωρα υπάρχει.Και η γειτονιά οφείλει να το καταλάβει και να αλλάξει.Αλλα αυτό δεν επιβάλλεται.
Με ρίζες από Νιγηρία και Μαδαγασκάρη ,ο μικρός αποδείχθηκε ο καλύτερος οδηγός σ’ ένα συναρπαστικό ταξίδι.
Ενας 4χρονος μπόμπιρας με βελούδινο δερμα και μάτια σαν ζωγραφιά που δεν χωραγε σε τσιγγούνικες «μαλτιπλ-τσόις» κατηγοριοποιήσεις.
Η Αφρική είναι στο επίκεντρο του παγκόσμιου ντιμπέϊτ …
…ως ο «μεγάλος ασθενής».Εμμεσα και σιωπηλά αναγνωρίζεται ότι πάντα ηταν. Κι ετσι, με απίθανους,αλλά υπαρκτους συλλογισμούς δόθηκαν «μπόνους» στην ανωτερότητα της επιδερμίδας.
Αλλωστε δεν είναι η «μαυρη ηπειρος;Πάντα δεν ηταν; Τι πιο λογικό να ταυτιστει η ενδεια ,η πολιτισμική καθυστέρηση με την επιδερμίδα;».
Λάθος.Και το ένα και το άλλο.
Η Αφρική δεν ηταν πάντα «μαυρη».Εγινε.Κι αν την ιστορία της την διηγηθηκαν μονο οι λευκοί, την ιδιαιτερη προϊστορία της την αναζητουν τα τελευταία χρόνια διάσημοι ανθρωπολόγοι .Οι ερευνές τους εχουν ανατρέψει πολλές «βεβαιότητες».
Όλες προσπαθουν να απαντήσουν σε ένα ερωτημα που μπαινει δυναμικά στο προσκήνιο: «Γιατι κάποιοι λαοί(εθνη) είναι πιο πλουσιοι και εξέλιξαν πιο γρηγορα τον πολιτισμό από άλλους;». Η νεοσυντηρητική πλευρα (εκ των εκπροσωπων της ο David Landes) αναζητεί (σχεδόν μαρξιστικές) νομοτέλειες. Η άλλη πλευρα (με εκ των κορυφαιων τον Jared Diamond) αναδεικνύει το τυχαίο ως τον «αγνωστο Χ» στην εξισωση της εξέλιξης των κοινωνιών.
Ανάμεσά τους βρισκει χωρο ενας δημοσιογράφος που απεβίωσε φέτος .Ενας πολωνός ,ο Ρισαρντ Καπισίνσκι(όπως μεταφράστηκε το ονομα του) που εζησε 25 χρονια στην Αφρική .Το πρωτο ερωτημα λοιπόν από τον Καπισίνσκι δεν ηταν «τι ξέρουμε για την Αφρική», αλλά «από ποιους μάθαμε για την Αφρική»;
«Από τη Διεθνή του ληστρικού όχλου. Από τα χειρότερα κομμάτια της Ευρωπης, κλέφτες ,δουλέμπορους,μισθοφόρους ,ημιμαθείς και φανατικούς ιεραπόστολους». Αυτοι ηταν τα ματια και τα αυτιά της Ευρωπης και πάνω σ’αυτούς στηρίχτηκαν οι πρωτες αντιλήψεις για τους αφρικανούς.
Ο Diamond -συμφωνωντας με αυτή την προσέγγιση- εσκαψε πιο βαθειά. Και βρηκε μια ηπειρο οπου η πλειονότητα δεν ηταν «μαυρη» αλλά το αντίθετο. Αφου σιγουρευτηκε πως ακόμη και η κοιτίδα των σημιτικών γλωσσών είναι στη Βόρεια Αφρική («σιγουρα ενας κοντινός πρόγονος αυτου που εγραψε τη Βίβλο ηταν αφρικανός») αναζήτησε τις κινησεις των ανθρωπων της. Με εκπληξη ο αναγνωστης του σημαντικού αμερικανού καθηγητη ανακαλύπτει π.χ την (σημαντικότερη στην ανθρωπινη ιστορία) εποποιία των Μπαντού. Μιας από τις κυριότερες αφρικανικές φυλές ( ο Ανδρόνικος σιγουρα εχει και κατι από αυτούς ) ,οι οποίοι πολύ πρίν τα γερμανικά φυλα αρχίσουν την κάθοδο στη Βόρεια Ευρωπη ειχαν ηδη καλύψει τη μισή ηπειρο.Κάπου ανάμεσα στο 11.000 π.Χ και στο 8000 π.Χ , οι Μπαντού ξεκινησαν από τις περιοχές της Νιγηρίας (από δυτικά,από τον Ατλαντικό και μεσα σε δυο αιώνες κυριάρχησαν σ’ ολη την υποσαχάρια Αφρική, μεχρι τα ανατολικά στις ακτές του Ειρηνικού και από τον ισημερινό μεχρι τη (σημερινη) Νότια Αφρική.
Μονο που οι Μπαντού δεν ενδιαφερονταν για την ταυτότητα του άλλου ,οσο για γεωργική γη.Ετσι,όταν περίπου στα 1850 στο Βερολίνο εξι χωρες μοίρασαν μεταξυ τους την Αφρική (τελευταίοι το εμαθαν οι ιδιοι οι αφρικανοί) στην ηπειρο βρισκονταν οι πέντε από τις εξι κυριοτερες υποδιοαιρέσεις της ανθρωπότητας και (ακομη σημερα) εκει μιλούνται το ¼ των γλωσσών όλου του κόσμου.
«Οι αποικιοκράτες διαιρεσαν την Αφρική;» χα, χα …
…μα ακριβως το αντίθετο εκαναν γράφει ο καθηγητης ιστορίας Ροναλντ Ολιβερ : «Αυτό που εγινε ηταν μια βάρβαρη δια πυρός και σιδήρου ενοποίηση.Ο αριθμός των 10.000 οντοτήτων μειωθηκε στις 50!». Αυτό σκοτωσε την Αφρική.Αυτο διέλυσε όχι έναν αλλά χιλιάδες κοινωνικούς ιστούς .Διότι η πεμπτουσία της Αφρικής είναι η ετερογένειά της .Οταν για παράδειγμα οι Αγγλοι δημιούργησαν το Σουδάν συμπεριέλαβαν στο ιδιο «εθνος» αραβες μουσουλμάνους του βορρά και νεγρο-χριστιανους(και ανιμιστές) του Νότου .
Πολλές φορές στην υποσαχάρια Αφρική στο μέσο τεράστιων χερσων εκτάσεων υπάρχει ένα μεγάλο καταπράσινο ολοζωντανο δεντρο.Ενα μάνγκο. Ο ταξιδιωτης ξέρει ότι κοντα εκεί θα υπάρχει και ένα μικρό χωριό.Προφανως -λέει ο Καπισίνσκι- υπήρχε ένα δάσος εκεί κάποτε από το οποίο τελικά διασωθηκε αυτό το μάνγκο. Γιατι αραγε;
Ο δυτικός ταξιδιωτης , λέει ο Καπισίνσκι μπορει ευκολα να καταλάβει ότι το δεντρο είναι ο δημόσιος χωρος του χωριού. Στη σκια του τα παιδιά «κάνουν σχολείο» στη δροσιά του το βράδυ λένε οι παλιότεροι ιστορίες. Αυτή είναι και η (ακατανόητη για τον δυτικό) συμβολική σημασία του μάνγκο: «Η Αφρική ,με εξαίρεση τον ισλαμικό βορρά , δεν γνώρισε τη γραφή,η ιστορία πάντα μεταδιδόταν προφορικά, ηταν θρύλος που περνούσε από στόμα σε στόμα ,συλλογικός μύθος που γεννιόταν ασυνείδητα κάτω από ένα μάνγκο,μεσα στα βαθιά σκοτάδια, οπου το μονο που ακουγόταν ηταν η τρεμάμενη διήγηση των γερόντων.Γι αυτό και είναι τόσο σημαντικό.Γιατι εκει η κοινωνία διαλογιζεται για το ποια είναι και από πού προέρχεται ,συνειδητοποιεί τη δική της ιδιαιτερότητα και διαφορετικότητα ,προσδιορίζει την ταυτότητά της.»
Οι πιο δυσκολοι γριφοι είναι τελικά αυτοί που κατασκευάζονται από ψευτικα ερωτηματα.Και φαίνονται πανισχυροι επειδή μενουν άλυτοι αλλά το μυστικό είναι να αποδομησεις το βασικό ερωτημα .Και οι φιλοι μου οι ζωγράφοι το κατάλαβαν χαρη στην Αφρική.Ο Ανδρόνικος είναι ο Ανδρόνικος ,θετός γυιος του Αργυρη και της Μαρίας ,με καταγωγή από την Αφρική και με πρωτη γλώσσα τα ελληνικά. Η ταυτότητά του είναι δική του επιλογή .Μπορει και να μην υπήρχε άλλη σαν αυτή .Αλλά ποιος θα το απαγορευσει;.Ποιός νοιωθει τόσο δυνατός (και σκληρός) ώστε να βάλει νόρμες;




Info

· Jared Diamond « Οπλα ,μικρόβια και ατσάλι» Αθηνα 2006, ΚΑΤΟΠΤΡΟ
· David S. Landes «Ο πλούτος και η φτώχεια των εθνών» Αθηξνα 2005 ,ΛΙΒΑΝΗΣ
· Ρίσαρντ Καπισίνσκι «Εβενος,το χρωμα της Αφρικής» Αθηνα 2002, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
(Το αρθρο δημοσιεύτηκε στον ΕΤΚ στο νεο ενθετο για τα βιβλία και τις ιδέες-για το οποίο ειμαι ιδιαίτερα χαρούμενος)

Παρασκευή, Ιουνίου 15, 2007

Ο «βορειοηπειρώτης» και οι (μηδενικές) αντιστάσεις

Κάθε λέξη προϋποθέτει μια κοινη συμφωνία σε ένα νόημα ,αλλά τόσο στις λέξεις οσο και στις εννοιες η συμφωνία είναι ανοιχτη σε επαναδιαπραγμάτευση.
Για παράδειγμα η απαξιωτική συντμηση της λέξης «ιάπωνες » ως «τζάπς» κυριάρχησε στις ΗΠΑ στη διάρκεια του β’ παγκοσμίου πολέμου.Σημερα σχεδόν εχει εξαφανιστει από το λεξιλογιο του συγχρονου αμερικανού και πάντως εχει εξαφανιστει από το δημόσιο λόγο.
Στο προηγούμενο αρθρο στον Ε.Τ χρησιμοποιήθηκε εσκεμμένα από τον υπογράφοντα η λέξη «βορειοηπειρώτης» ως ιδιαίτερος προσδιορισμός του μικρού Κλείτου και της οικογένειας του αντι του πολιτικά ορθού «ελληνας μειονοτικός».
Σε πολλά από τα αρθρα αυτης της στήλης καταγράφονται (ιδιως στο αντίστοιχο blog στον ΕΤ) εντονες αντιδράσεις ,συνηθως από τους ιδιους αναγνωστες ,όταν εκτιμούν πως αμφισβητούνται «ελληνικά δίκαια» ,ιστορικά ή εθνικά (όπως κι αν τα ερμηνευει καθένας).Ιδιως όταν νομίζουν πως αυτά που γράφονται λειτουργούν υπερ ενός (φαντασιακού;) εχθρού.
Η λέξη «βορειοηπειρώτης» εχει την ιστορία της ως προς την κατασκευή της.Οχι μονο δεν υπήρχε ανέκαθεν (αν και υπήρχαν μειονοτικοί στις περιοχές του σημερινού αλβανικού νότου) αλλά εμφανίζεται στις αρχές του 20ου αιώνα και ταυτίζεται στενά με τον ελληνικό «αλυτρωτισμό».Η κορύφωση στη χρηση της εντοπίζεται με τη δημιουργία του αλβανικού κράτους μετα τον β παγκόσμιο πόλεμο και υποδηλώνει όχι την ελληνικότητα των μειονοτικών οσο την ψευδη υπόσχεση της ενωσης με την Ελλάδα. Ο γεωγραφικός προσδιορισμός (βόρειος) αποκτα μήνυμα ως ενας «διαχωρισμός» από το όλον (Ηπειρος) το οποίο δεν μπορεί παρα να βρει την ολοκλήρωσή του μέσω της επανένωσης.
Το ότι κατά συμπτωση αυτή η λεκτική επιλογή συνιστα και προσβολή κάποιου άλλου (εν προκειμένω του αλβανικού κράτους) δεν φαινεται να ενόχλησε κανέναν απ’ οσους σφοδρά αντέδρασαν στον χαρακτηρισμό «ελληναράδες» (σε προηγούμενο αρθρο).
Υπάρχει αραγε κάποιος που σημερα πιστεύει ότι με πόλεμο ή με άλλο τρόπο είναι πιθανή η εκπλήρωση του οποιου «αλυτρωτισμού»; Και επειδή η απάντηση είναι προφανως αρνητική,το ερωτημα παραλάσσεται: Ποιο είναι τελικά το νοημα της επιβιωσης (στα μυαλά ορισμένων) όρων και εννοιων που δεν ανηκουν στη σημερινη πραγματικότητα; Προκειται για μιας μορφης «ψυχωση» (ορο που χρησιμοποίησε ο καθηγητής Αντωνης Λιάκος αναφερόμενος σε όσους αρνούνται να διαχειριστούν τραυματικές μνήμες) ή για (ενεργή)πολιτική θέση;
Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται περι μιας καθαρής ζωνης αμυνας η οποία όμως είναι μάλλον ατομική. Εχει περισσότερο να κάνει με τον φόβο απέναντι στη νεα εποχή και στο περιβάλλον των ανοικτων κοινωνιών.Οσο πιο ξένος νοιώθει κανείς στο σήμερα και οσο πιο φοβισμένος απέναντι στο αύριο δεν μπορεί παρα να αναζητήσει φιλικό περιβάλλον στο παρελθόν.Η «μνημη» αντικειμενικοποιείται,σχεδόν ιεροποιείται και ως τέτοια γινεται το κουκούλι του φοβισμένου.

Το αρθρο δημοσιεύτηκε σημερα(15/6) στον Ε.Τ
(με εξαιρεση την τελευταία παράγραφο-θα ενημερωσω σχετικά για την εξέλιξη αυτης της "αβλεψίας")

Δευτέρα, Ιουνίου 11, 2007

Ο Κλείτος που έγινε Κλίντον

Η οικογένειά του ηρθε στην Ελλάδα πριν από καμμιά δεκαπενταριά χρόνια-ισως και περισσότερο.Αφησαν το σπίτι τους στην Κορυτσά και βολεύτηκαν σε ένα μισο-γκρέμιο στα Πετράλωνα .Μειονοτικοί(σ.σ στον Ε.Τ χρησιμοποίησα τον όρο "βορειοηπειρώτες" και σε 1-2 μέρες θα υπάρξουν νεότερα επ' αυτού) ,μιλούσαν πολύ καλά τα ελληνικά και το χαρακτηριστικότερο,το όνομα του 5χρονου γυιού τους: Κλείτος. «Τ΄ ονομα του παππού του και του δικού του παππού και του προ-προ-προ» μου ειπε περήφανη η μητέρα του για την συνεχή μεταφορά του ονόματος από γενια σε γενιά.
Μεσα σε πέντε χρόνια οι αλλαγές στα Βαλκάνια αναποδογύρισαν όχι μονο τον χάρτη και τις κοινωνίες αλλά και το όνομα του μικρού Κλείτου. Ακουσα μια μέρα τη μικρή του αδελφή να τον φωνάζει «Κλίντον» και μετα και τη μητέρα του και τον πατέρα του. Στον δρόμο ακουσα και αλλα παιδιά να τον φωνάζουν «Κλίντον».
Ρωτώντας , μου εγινε σαφές πως η μετονομασία εγινε σχεδόν φυσιολογικά και αποδεκτή ως να ηταν πάντα ετσι. Τα δυο ονόματα ηταν σχεδόν όμοηχα .Η αγνοια για τον μακεδόνα στρατηγό (απόδειξη ότι η παράδοση δεν λειτουργεί πάντα χωρις την απαραίτητη γνώση) και ο φρεσκος και ισχυρός φιλοαμερικανισμός στην Αλβανία του Μπερίσα ηταν οι κυριότερες αιτίες για το «μετα-βαλκανικό βαφτίσι» του μικρού βορειοηπειρώτη.
Είναι επίσης ενδεικτικό της σχεδόν ανευ όρων αμερικανολατρείας που αναπτύχθηκε στην Αλβανία τα τελευταία χρόνια. Το τσαλαπάτημα του σερβικού εθνικισμού από της αμερικανονατοϊκες βόμβες ,η «ανοιξη του Κοσόβου» και τα δειλά βήματα προς τη Μεγάλη Αλβανία (από τα οποία δεν απείχε ουτε ο μεγάλος Κανταρέ) λειτούργησαν ως πυξίδα σωτηρίας της αλβανικής κοινωνίας. Από τον χοτζικό εγκλεισμό στο πέλαγος της παγκοσμιοποίησης με αμερικανό πλοηγό .
Παράλληλα η πολύ σημαντική αλβανική παροικία στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ ενθαρρύνθηκε να ανοίξει τις αγκαλιές της σε νέους μετανάστες από τη «χωρα των βουνων και των αετών».Αλλωστε η επιφυλακτικότητα της Ευρώπης απέναντι στα ρευματα των αλβανών μεταναστων εισπράχθηκε στην Αλβανία περιπου ως «αποκλεισμός ».Η Αλβανία είναι σημερα ισως η πιο φιλοαμερικανική χωρα της Ευρώπης (συμμετέχει ακόμη και στο Ιράκ) και μονο εντυπωση δεν πρέπει να προκαλεί η χτεσινη υποδοχή στον Τζωρτζ Μπούς.(Ευτυχως το ονομά του δεν δημιουργεί ευκολες παρηχήσεις).
To αρθρο δημοσιευτηκε σημερα (Δευτέρα 11/6) στον ΕΤ

Κυριακή, Ιουνίου 10, 2007

Ο Βολταίρος ,το χρηματιστήριο και η Ιστορία

Ο μικρός Σουκρής επαιζε με τον φιλο του το Δημητρό στις ραγες του τρένου, λιγες μερες πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών και λίγο μετα τη μικρασιατική καταστροφή.Ένα τρένο σκοτωνει τον μικρό μουσουλμάνο και απομένει ο μικρός χριστιανός να προσεύχεται για τον φίλο του.Ο Δημητρός ηταν ο Μενέλαος Λουντέμης και η σκηνή (και η ανάμνηση) αναπτύσσονται στο (αυτοβιογραφικό) εργο του συγγραφέα ,στο «Συννεφιάζει».Μέχρι πρόσφατα οι μαθητες της Α Γυμνασίου το εβρισκαν στα κειμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (σελ 90-92).Είναι από τα λίγα λογοτεχνικά κειμενα για εκεινη την περίοδο –όπως αναφέρει ο Πολύκαρπος Καραμούζης(διδάσκει στο πανεπιστήμιο Αιγαίου)- που θέτουν ζητηματα σεβασμού στον «άλλο».Κι όμως αυτό το κείμενο εξαιρέθηκε από το νέο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου.Φαινεται ότι το πρόβλημα ορισμένων (από «αριστερα» και δεξιά) για τον «συνωστισμό» στην παραλία της Σμύρνης αφορά και τον συνωστισμό συναισθημάτων (και γνώσεων).
Υποστηρίζεται από πολλούς ότι η σπουδή στον Νίτσε ή στον Κίρκεγκωρντ δεν μπορεί να εχει το πλήρες νόημα χωρις (και) τις βιογραφίες τους. Χωρις για παράδειγμα ,τη γνωση των αφόρητων πόνων που σημάδεψαν τη ζωη του μεγάλου γερμανού φιλοσόφου ή της σεξουαλικής ανικανότητας του δανού (πρωτου) υπαρξιστή.
Όταν ο Βολταίρος επισκέφθηκε στα 1726 το Λονδίνο θαυμασε πολλά πράγματα από την (τοτε) μητρόπολη του εμπορίου αλλά περισσότερο απ’ όλα το Βασιλικό Χρηματιστήριο.Το περίεγραψε ως ένα «μερός πολύ πιο αξιοσέβαστο από πολλά δικαστήρια ,οπου αντιπρόσωποι ολων των εθνων συναντώνται για το καλό της ανθρωπότητας».
Εχει αραγε σημασία για την ιστορία του Διαφωτισμού…
... το παραπάνω περιστατικό; Αξιζει η (διαρκής ) ερευνα και ανακάλυψη (και) τέτοιων στιγμών από το παρελθόν; Και αν ναι,αυτό γινεται ετσι από βιτσιο χωρις κάποια επιστημονική (ή άλλη) αξία; Δηλαδή η ερευνα μπορεί ή δεν μπορεί να ανατρέψει κατεστημένες απόψεις και –τελικά- δομικα υλικά της πραγματικότητάς μας;
Και γιατι η ρωσσική ιστορία ξαναγράφτηκε μετα την πτωση του κομμουνισμού; Ποιοι μαθητές έμαθαν ή μαθαίνουν την «αλήθεια»;
Γιατι ο Μπερλουσκόνι αλλαξε τα βιβλία της ιστορίας; Όπως –άλλωστε- συνέβη πολλές φορές μέσα στον χρόνο σε όλα τα ιστορικά βιβλία ολων των γλωσσών.
Και γιατι διασπάστηκε και η (κορυφαία σε κυρος και ισχύ) Ενωση Αμερικανών Ιστορικών σε μοντέρνους και μεταμοντέρνους;
Η καθιερωση του οκταώρου το 1920 στο Παρίσι δεν είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός που καθόρισε το παρόν μας ; Γιατι δεν αναφέρεται στα σχολικά βιβλία ιστορίας; Πόσα ακόμη τέτοια μεγάλα γεγονότα (η γέννηση της τηλεόρασης, η ιστορία του αυτοκινήτου) εμειναν εκτός;
Ποιος αραγε θυμάται ότι το πρωην γεράκι και πρωην αφεντικό της Παγκόσμιας Τράπεζας ο Χόροβιτς υπήρξε από τους πιο αριστερούς συγγραφείς τη δεκαετία του ’60;
Ακομη και η πέτρα του σκανδάλου ,η Μικρασιατική καταστροφή δεν ειχε τον ιδιο συμβολισμό για τους έλληνες αναμεσα στα 85 χρόνια που πέρασαν.Όπως αναφέρει ο Αντωνης Λιάκος (καθηγητης Πανεπιστήμιο Αθήνας) «αρχικά σήμαινε την κατά κράτος ήττα και τροπή σε φυγή του ελληνικού στρατού και διασταλτικά την καταστροφή του μικρασιατικού εγχειρήματος.Πολύ αργότερα ο όρος μετατοπίστηκε στο να σημαίνει την καταστροφή του ελληνικού στοιχείου στη Μικρά Ασία και συνοδεύτηκε με τη φράση «χαμενες πατρίδες» ή δανειστηκε χαρακτηρισμούς από τη λογοτεχνία,πχ από τα «ματωμένα χώματα»(1962) της Διδώς Σωτηρίου. Τα τελευταία χρόνια συνοδεύτηκε από το αίτημα της αναγνωρισής της ως «γενοκτονίας».Καθιερώθηκε μάλιστα και μια ειδική μέρα για τον εορτασμό της».
Ο Αντωνης Λιάκος με το τελευταίο του βιβλίο δίνει απαντησεις (και) στα ερωτήματα που προηγήθηκαν.Και παρεμβαίνει στην κουβέντα (και)για το βιβλίο τής στ’ δημοτικού ορίζοντας το πλάισιο της. Τι είναι ιστορία;Πώς και από ποιους γράφεται; Ποση σημασία εχει το παρόν στον τρόπο που κυττάμε το παρελθόν;
Και επειδή πολύ κουβέντα γίνεται για τον μετα-μοντερνισμό…
… (και στην Ιστορία) ως «ισοπεδωτική αποδόμηση» ο καθηγητης διευκρινίζει ότι «αποδόμηση δεν σημαίνει καταστροφή,ξεθεμελίωμα,αλλά έρευνα της ιστορικότητας των εννοιών και των ιδεών,αυτοψία στα δομικά υλικά ,στη συνδεσμολογία ,στο αρχιτεκτονικό σχέδιο».
Η κεντρική ιδέα της προσέγγισης που παρουσιάζει ο Α.Λιάκος θα μπορούσε μεταφορικά να προκύπτει από ένα απλό ερωτημα: Εχουν την ιδια εικόνα για την Αθηνα ,ο κάτοικος της Φιλοθέης με τον κάτοικο της Κυψέλης; Ο μαθητής στο συγκρότημα της Γκράβας με τον μαθητή του Κολλεγίου εχουν την ιδια εικόνα για την εκπαίδευση;
«Το βιβλίο αυτό,σημειώνει ο Α.Λιάκος,επιχειρεί μια αλλαγή οπτικής: Από το εξιστορούμενο αντικείμενο στο ιστορούν υποκείμενο.Δεν βλέπει όμως ξεχωριστά το ένα από το άλλο .Δεν πρέπει να φανταζόμαστε την ιστορία σαν ποτάμι που κυλάει στον χρόνο,και τους ιστορικούς σαν επισκέπτες οι οποίοι το παρατηρούν.Το ιστορούν υποκείμενο,οι προθέσεις του και η ματιά του προσδιορίζονται ιστορικά.Προσδιορίζεται το τι θέλει να δει ,το τι μπορεί να δει και το πώς μπορεί να το εξιστορήσει.Η ιστορία ποιείται γιατι περνά μεσα από τους τρόπους που οι κοινωνίες εγκαθιδρύουν για να εξιστορίσουν τον εαυτό τους.Το κειμενο(σ.σ το συγκεκριμένο βιβλίο) αναφέρεται σ’ αυτό το ιστορείν ως μια συγκρουση πολιτισμικών πρακτικων ,που αποτελούνται από ιδέες θεσμούς ,γλωσσικούς τρόπους ,διαθέσεις συναισθήματα μέσα από τα οποία σκεπτόμαστε και γράφουμε για το παρελθόν».
Στην απελευθέρωση της ιστορίας (όπως την προτείνει ο Α,Λιάκος)…
…αναφέρεται και το παράδειγμα της «Γκερνίκα» του Πικάσο. «Τι θα μας εδινε πιστότερη περιγραφή των βομβαρδισμών από την γερμανική αεροπορία;Φωτογραφία των ερειπίων;Εκθεση εκτέλεσης διαταγής από τον αρχηγό της αεροπορικής μοίρας;Εκθεση των τοπικών αρχων; Μαρτυρίες και απομνημονεύματα κατοίκων;Ας δοκιμάσουμε να κάνουμε αξιολογηση με βάση δυο κριτήρια: το αληθές και το πραγματικό.Με βάση το πρωτο ,οι ακριβέστερες πηγές θα ηταν κατά σειρά, πρωτα οι φωτογραφίες ,ύστερα οι εκθέσεις και με απόσταση οι μαρτυρίες. Με βάση το δευτερο κριτήριο ,της απόδοσης της πραγματικότητας ,θα άλλαζε η σειρά κατάταξης.Ο πίνακας
του Πικάσο θα ηταν ο πρωτος.(…) Γιατί ο πίνακας μας δειχνει καλύτερα την πραγματικότητα; Γιατι περιέχει τη δυνατότητα του πώς θα μπορούσε να είναι.Επομένως η πραγματικότητα αποτελείται από το τι εγινε και από το πώς θα μπορούσε να είναι αυτό που εγινε.Αρα το αληθινό είναι κάτι λιγότερο από το πραγματικό.Συμπέρασμα: Επιδιώκοντας το αληθές , και όχι το πραγματικό,ο ιστορικός λόγος εχει απώλειες».
Είναι μάλλον ελπιδοφόρο:Η ιστορία ποτέ δεν γράφτηκε ,δεν γράφεται
«αντικειμενικά».Ωρα να το χωνέψουμε για να ρυθμισουμε τη σταση μας απέναντι στα θέσφατα της (ητοι των ιστορικών που δεν είναι οι απλοί παρατηρητές ,αλλά πάντα επηρεασμένοι από τις αξίες της κοινωνίας και τους όρους με τους οποίους διαπραγματεύεται το παρελθόν της).
Τελικά ειμαστε πολύ πιο ελευθεροι απ΄οσο πιστευουμε.




Info

Αντώνη Λιάκου «Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία;» θηνα 2007,ΠΟΛΙΣ
Ian Buruma,Avishai Margalit “Δυτικισμός» Αθηνα 2007 ,ΚΡΙΤΙΚΗ
Πολύκαρπος Καραμούζης «Πολιτισμός και διαθρησκειακή αγωγή» Αθηνα 2007 ,ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Το αρθρο δημοσιευτηκε στον ΕΤΚ (στις 10/6/07)

Δευτέρα, Ιουνίου 04, 2007

Blogs:Ο νεος δημόσιος χώρος(;)

Στο Ιράκ τον ελεγαν Αχμέτ.Ηταν αυτός που μέσα από το blog του ενημέρωνε όλον τον κόσμο για αυτά που οι «θεσμικές» κάμερες δεν εδειχναν.Στο τσουνάμι του Ειρηνικού ηταν οι εκατοντάδες bloggers που συνεργάστηκαν για την αναζητηση αγνοουμένων και πίεσαν για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.Στις ΗΠΑ το dailykos του υποψήφιου για το χρίσμα των Δημοκρατικών Χόυαρντ Ντιν γρηγορα μετατράπηκε σε blog όταν ενας οπαδός του κατηγγειλε ότι απολύθηκε από τον ρεπουμπλικανό εργόδότη του λόγω διαφορετικών πολιτικών αντιλήψεων.
Το blog (από το web + log= σημειωματάριο) είναι η προσωπική καταγραφή για τα πάντα.Απο τις μυχιες σκέψεις μέχρι τον πόλεμο αλλά με μια βασική διαφορά από το παλιό προσωπικό ημερολόγιο: Διατηρεί τη δυναμη της προσωπικής ματιάς και ταυτόγχρονα δημιουργεί έναν νέο δημόσιο χώρο.Εκει η συζήτηση ανάβει και ηδη οι περισσότεροι από 7.500.000 bloggers (στην Ελλάδα είναι ηδη περισσότεροι από 2000 )αποτελούν μια υπολογίσιμη δυναμη ενημέρωσης και κινητοποίησης.
H μπλογκόσφαιρα δεν είναι απλή ιστορία.Δεν εχει να κάνει τόσο με τις δυνατότητες του internet (το διαδικτυο υπάρχει εδώ και χρόνια,αλλά το φαινόμενο των blogs είναι πρόσφατο) οσο με το έλειμμα ενημέρωσης που εντοπίζουν ολο και περισσότεροι πολίτες και το αποδίδουν στην λειτουργία των παραδοσιακών ΜΜΕ.
Ο κάθε blogger αυτό που κάνει προφανως δεν το κατανοεί με τον ιδιο τρόπο.Αλλος ως χαβαλέ,άλλος ως παρέμβαση ,άλλος ως ψυχαγωγία ,άλλος ως συνδυασμό ενός ή ολων από τα προηγούμενα. Ολοι μαζι δειχνουν να κινούνται στα όρια του ιδιωτικού με τον δημόσιο χώρο.Και να ακροβατούν μεσα από ένα διαρκές αντάρτικο στην «πραγματικότητα» , αμφισβητώντας ή και αναιρώντας πολλά από τα δομικά της στοιχεία.
Αυτη είναι η τομή που κατάφεραν οι bloggers στην παραδοσιακή ταξινόμηση των ειδησεων από τα ΜΜΕ. Το χαοτικό περιβάλλον του internet εφερε λύση στη θεμελιώδη μαθηματική εξισωση η οποία συμφωνα με τον Ρεζίς Ντεμπρέ οριζει τη σχεση Εξουσίας και Επικοινωνίας. Σε μηδενική επικοινωνία ,απεριόριστη εξουσία και αντίστροφα. Σ’ έναν κόσμο που νοιώθεις ότι η εξουσία είναι μεγάλη δημιουργείται η ανάγκη για μεγαλύτερη επικοινωνία.Και στην απρόσωπη εικόνα της εξουσίας η επικοινωνία θα στηριχτεί στο πρόσωπο.(Οχι πάντα με επιτυχία).
Τελικά φαινεται πως οσο η μπλογκόσφαιρα δημιουργεί δίκτυα ,όπως πρόσφατα γυρω από την Αμαλία , άλλο τόσο οι απαντήσεις θα αναζητούνται σε «…blogspot.com”.
Το αρθρο δημοσιεύτηκε σήμερα (4/6) στον ΕΤ

«Η Τεχνη ειμαι εγω» (θαλεγε ο «Αδωνις»)

Όταν για πρωτη φορά αποφασίστηκε να εκτεθούν χριστιανικές εικόνες σε Μουσείο ,οι μεγαλύτερες αντιδράσεις προήλθαν από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.Η εικόνα σε ένα μουσείο για να λειτουργήσει ως εκθεμα -τελικά ως τέχνη- προϋποθέτει την αποξένωση από τον άλλο της ρόλο ,τον λατρευτικό.
Αυτό ακριβως αντιλήφθηκε ο μεγάλος συγγραφέας και φοβηθηκε ότι η σχεση του πιστού με την εικόνα αλλοιώνεται ,υποσκάπτεται από οποιαδήποτε διαφορετική χρηση.Η ιστορία δεν τον δικαίωσε.
Όπως ποτέ μεχρι σημερα δεν εχουν δικαιωθεί οι ποροσπάθειες ,κυρίως θρησκευτικών ή αλλων ολοκληρωτικών καθεστώτων που προσπάθησαν να βάλλουν την καλλιτεχνική δημιουργία υπό μια ανωτατη καθοδηγητική αρχή.Ολοι αυτοί εβαζαν πάντα το λάθος ερώτημα:Τι επιτρέπεται να εκφράζεται ως Τέχνη;
Κατά συμπτωση το ιδιο λαθος ερωτημα ετέθη και από όποιον έστειλε έναν εισαγγγελέα και δυο-τρείς αστυνομικούς να αποφανθούν αν το συγκεκριμένο εργο επιτρεπεται να εκτεθεί.Με λίγα λόγια ,τρεις δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να κρινουν αν και πόση ιεροσυλία ,αν και πόση υπερβολή ,αν και πόση αιρεση χωράει στην Τέχνη;
Είναι προφανές ότι στην Ελλάδα (επανα)δραστηριοποιείται (ηδη από τα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία του ’90 μεχρι και το βιβλίο της στ’ δημοτικού) ενα νέο πλαίσιο οπισθοδρόμησης που κεφαλαιοποιεί τα συμβολα ως ανάχωμα στην κινηση της κοινωνίας μας προς το νέο διεθνές περιβάλλον.Ειναι οι θλιβεροί συνεχιστές αυτων που πίστευαν ότι η δημοτική θα αφελληνίσει τον τόπο και αυτων που ονειρεύονταν τη χωρα ως μια χοτζική κοινωνία που τρέφεται από τις ρίζες της (αφου δεν θα μπορεί να βγάζει καρπούς).
To αρθρο δημοσιεύτηκε σημερα (4/6) στον ΕΤ

Παρασκευή, Ιουνίου 01, 2007

Ο Νεχάτ Μουλιαζίμ, οι «Ελληναράδες» και η «Mις Τουρκία»

Πριν από περίπου 40 χρόνια, στην Πάργα, ο πρωτοδιορισμένος εκεί καθηγητής Θεολογίας Χριστόφορος Μηλιώνης είδε το «πρόβλημα Νεχάτ». Ο μικρός Νεχάτ Μουλιαζίμ είχε ξεμείνει με την οικογένειά του στην Πάργα. Οι δικοί του δεν είχαν ακολουθήσει την ανταλλαγή των πληθυσμών, μάλλον λόγω φτώχειας.
Ο Νεχάτ ήταν το «ζήτημα» του σχολείου, αφού ως μουσουλμάνος είχε εξαιρεθεί από το μάθημα των θρησκευτικών. Εκείνες τις ώρες ο μικρούλης Τούρκος καθόταν μόνος του στο προαύλιο ή, αν έκανε κρύο, στονδιάδρομο του σχολείου. Εκεί τον είδε μια μέρα ο καθηγητής των θρησκευτικών: «Βρε Νεχάτ, έλα αγόρι μου μέσα στη σόμπα μην αρρωστήσεις. Θέλεις άκουγε, θέλεις μην ακούς. Ενας είναι ο Θεός για όλο τον κόσμο».

Διαβάστε ολόκληρο το αρθρο εδω

Δευτέρα, Μαΐου 28, 2007

Ο Αμλετ η Οφηλία και το 801-801-9999

Συνηθως ακούνε σιωπές.
Αλλοτε πάλι το βιαστικο κλείσιμο του ακουστικού.
Μία μονο πήγε παραπέρα.
Μίλησε στην ψυχολόγο στην άλλη ακρη της γραμμης και ειπε ότι ηθελε να αυτοκτονήσει.Η στατιστική θα ελεγε «νεαρή γυναίκα κάτω από τα 30,άνεργη με προβλήματα στο στενό της περιβάλλον».
Στην άλλη ακρη της τηλεφωνικής γραμμης(που λειτουργεί εδώ και μερικές μέρες) ηταν η ψυχολόγος Βάσω Χαντζή, της «Κλιμακας»(της μη Κυβερνητικής Οργάνωσης που δημιούργησε την πρωτη στην Ελλάδα γραμμη κατά της αυτοκτονίας).Και το πρωτο ερωτημα είναι πως διασωζεται στην στατιστική η υποψήφια αυτόχειρας; Υπάρχει γι αυτην κατι περισσότερο από τη στατιστική;
Η «γραμμη» της «Κλίμακας» συνέπεσε με την εκδοση στα ελληνικά ενός σημαντικού βιβλίου,της πρωτης «ιστορίας της αυτοκτονίας» που συνδέει την Αντιγόνη,τον Σωκράτη,τον Ιούδα,τον Κάτωνα,τον Λουκρήτιο ,τον Σενέκα,με τον Ροβεσπιέρο,τον Νίτσε,τον Λαφάργκ ,τον «Σταυρογκιν» (του Ντοστογιέφσκι) , τον Κίρκεργκαρ,τον Χεμινγουέι , με χιλιάδες ανωνυμους κάθε εποχής.
Κάποιος εγραφε ότι «αν δεν υπήρχε θάνατος δεν θα υπήρχε θρησκεία» αλλά γιατι η θρησκεία πολέμησε τοσο πολύ την αυτοκτονία; Πως την ιδια στιγμη ο επίσημος χριστιανισμός επιβραβευε με αγιοποιήσεις πράξεις αυτοκτονίας εκατοντάδων(και χιλιαδων αλλων) πιστών του; Εχει κριτες η απόγνωση;
Το 381 μ.Χ ο επίσκοπος Αλεξάνδρειας Τιμόθεος αποφάσισε ότι οι αυτόχειρες δεν δικαιούνται νεκρωσιμης ακολουθίας,και οι αιωνες που ερχονταν ,θα γινονταν ακομη πιο σκληροί για οσους αφαιρουσαν μονοι τους τη ζωή τους.
Ιδιαίτερα στο Μεσαίωνα οταν το πτωμα του αυτόχειρα διαπομπευόταν και –συνήθως- η περιουσία του δημευόταν.
Ο Δάντης ειχε μια θέση για τους αυτόχειρες στην Κολασή του,στο δευτερο τμημα του εβδομου κύκλου ,του κυκλου των βίαιων.Εκπρόσωπός τους ο Πιέρ ντε λα Βίνια ,υπουργός του Φρειδερικου Β’ ο οποίος αυτοκτόνησε λόγω απελπισίας.Όμως σύμφωνα με τον Δάντη ,η απελπισία είναι αμαρτία αφου ο διάβολος πείθει τον αμαρτωλό ότι δεν υπάρχει η ευσπλαχνία του Κυρίου.
Δεν ηταν μονο ο χριστιανισμός που στη Δυση…
…κράτησε ανάλογα με την εποχή διαφορετική θέση απέναντι στους αυτόχειρες (αλλοτε μάρτυρες και άλλοτε κολασμένοι ,αλλοτε γενναίοι και αλλοτε ανευθυνοι ).Ηταν και η εξουσία.Οσο το ατομο ανηκε στον αφέντη ,η αυτοκτονία ηταν παραδειγματικά «τιμωρητέα» αφου ο φεουδάρχης εξαρτιόταν από τον αριθμό των υποτακτικών του.Πολιτικές και θρησκευτικές ελίτ εξουσιάζοντας τη ζωη δεν μπορούσαν παρα να εξουσιάζουν και τον θάνατο.Ιδιως όταν αυτος θα μπορούσε να ερμηνευτει και ως πράξη αντιδρασης.Με μια ζαβολιά:Εχοντας ηδη προαισθανθεί(;) αυτό που ο Φρόϋντ το 1915 θα ερμηνευε ως «επιθετικότητα στρεφόμενη στον εαυτό» φροντισαν να αποχαρακτηρίσουν τις αυτοκτονίες των ευγενων και των πιστων.Οι μάχες των ιπποτων που εξέφραζαν αυτή την επιθετικότητα και οι αυτοκτονίες σε ηττες απέναντι στον εχθρό ή στους «απιστους» δεν θεωρούνταν αυτοκτονίες.Οι ευγενείς και οι καρδινάλιοι δεν διαπομπεύονταν ,το αντίθετο.
Το 1600 το ερωτημα παίρνει(από τον Σαιξπηρ) την τελική του μορφη: «Να ζει κανείς ή να μην ζεί;» και η συζήτηση στο κλίμα της Αναγέννησης παίρνει φωτιά.Αλλωστε σε μερικες δεκαετίες θα ξεσπάσει η «αγγλική ασθένεια».
Ένα μπαραζ αυτοκτονιών στην Αγγλία του 1700 θα οδηγήσει κάποιους να μιλήσουν για το «κλίμα της Αγγλίας» και άλλους για την «ελευθερία που απολαμβάνουν οι Αγγλοι με αποτέλεσμα να είναι τελικά δυστυχισμένοι». Επιτέλους,η αυτοκτονία αποσυνδέεται (εστω , όπως-όπως) από τη μεταφυσική και συνδέεται (και) με κοινωνικές παραμέτρους.(Δυστυχως και με ηθικές).
Αλλωστε –σημειωνει ο Αντωνης Παπαρίζος(καθηγητης ,Πάντειο)- «ο θάνατος είναι ένα πολιτισμικό γεγονός.Ο θάνατος δεν υπάρχει στη Φυση(…)Η Φυση δεν αποτελεί παρα συνεχή ροή τυφλής γονιμότητας,αδιάκοπη μόρφωση,μετασχηματισμό και διάλυση καταπληκτικών μορφων ζωής και τέλος μια δίχως όρια μεταβολή και αποκατάσταση εξισορροπήσεων».Όπως συμφωνα με τον ιδιο η ελευθερία δεν εχει νοημα παρα στα πλαίσια μιας κοινωνίας («αυτος που είναι εκτός κοινωνίας δεν είναι παρα ενας μακρόβιος μελλοθάνατος») ετσι ,ζωη και θάνατος προϋποθέτουν τη γνωση της ζωής και του θανάτου αντίστοιχα.Και αυτή η γνωση δεν μπορεί να είναι παρα εντός μιας κοινωνίας.
Ο Διαφωτισμός εβαλε τα πράγματα στη θέση τους…
…αφου λίγο μετα τη Γαλλικη Επανάσταση και μπροστα στις μαζικές αυτοκτονίες των Γιρονδίνων και στο σπασμένο σαγόνι του Ροβεσπιέρου, ο αυτόχειρας αποτελεί. μια πρόκληση.Η συζητηση ανοίγει ,ολο και περισσότεροι μιλούν για τις κοινωνικές αιτίες της αυτοκτονίας ,αλλά η πρόοδος της επιστήμης τον επόμενο,τον 19ο αιωνα ξανακλείνει το θέμα αφου στην Ιατρική αναγνωρίζεται αρμοδιότητα στη διερεύνηση των("κυρίως") ψυχικών κινήτρων της αυτοκτονίας.Ιδιως, όμως, η ιατρική δια του δρ.Πινέλ, διάσημου γιατρού, διακρίνει την καταστολή (το σοκ) ως το καλυτερο μέσο θεραπείας των τάσεων αυτοκτονίας.Ο εκούσιος θάνατος περνά στη σφαίρα της ηθικής και ως θεραπεία προκρίνεται (αντι της μεσαιωνικής διαπόμπευσης ) η «απότομη ψυχρολουσία,η απομόνωση,η περιστρεφόμενη καρέκλα,η πεινα,η δίψα,οι απειλές ,οι ταπεινώσεις».
.
Μόλις πριν από τρείς δεκαετίες , κλεινει η συζητηση που ανοιξε με το Διαφωτισμό για τις αιτίες της αυτοκτονίας.(Οσο κι αν η κληρονομιά του μεγάλου θεμελιωτη της κοινωνιολογίας Εμιλ Ντουρκέϊμ ασκεί ακόμη επιρροή εντοπίζοντας τις κοινωνικες αιτίες της αυτοκτονίας και κατηγοριοποιώντας την ανάλογα με το περιβάλλον οπου δρα ο αυτόχειρας και τη σχέση του με το περιβάλλον αυτό).
Ηρθε η εποχή που δυο γιατροί οι Mollaret και Goulon αναφερθηκαν στον «εγκεφαλικό θάνατο» επεκτέινοντας τα μεχρι τότε όρια του ιδιου του θανάτου.Η τεχνολογια εδωσε τη δυνατότητα να κρατηθεί ο ασθενης «εν ζωη» με τεχνητα μέσα ,και ετσι να αρχισει ένα μεγαλο παζάρι για τα όρια μεταξυ ζωής και θανάτου.Κατά συμπτωση, ο νέος ορισμός εξυπηρετούσε ιδανικά τις συνθήκες μεταμόσχευσης των οργάνων του ευρισκόμενου σε «μη αναστρέψιμο κώμα» .Με τον τρόπο αυτό ,γραφει ο Giorgio Agamben «ο θάνατος καθίσταται ένα επιφαινόμενο της τεχνολογίας της μεταμόσχευσης».Γινεται πιά σαφες ότι «ζωη και θάνατος δεν αποτελούν κυριολεκτικώς επιστημονικές έννοιες ,αλλά πολιτικές που ως τέτοιες αποκτούν ένα ακριβές νόημα μονο διαμέσου μιας απόφασης».
Ποιος αραγε εχει δικαίωμα να πάρει αυτή την απόφαση;
Η Μυρτω Ρηγου(καθηγήτρια , Παν/μιο Αθηνών) εξηγει ότι «η πολιτική εξουσία σημερα μιλάει περισσότερο με τη ζωή παρά με το θάνατο.Είναι η βιο-εξουσία οπου ο θάνατος χωρά μονο ως στατιστικές και ως επιδημιολογικές μελέτες στα πλαίσια του πληθυσμού και όχι του ατόμου.Ο θανατος υπαρχει μονο ως απειλή του συνόλου και όχι ως ατομικό βιωμα.Ο θανατος εξαφανίζεται από την καθημερινη ζωη σε δωματια νοσοκομείων ,χωρις πένθος στο σπίτι. Η ζωη χωρίζεται από το θάνατο.Και ετσι ,μεσα από τις στατιστικές και την απόκρυψη του, γινεται τελικά αντικείμενο της οικονομικής υπεραξίας που όμως αντλείται από το μερος της ζωής.Ο κοινωνικά απόβλητος είναι τόσο απαξιωμένος ζωντανός,η υπεραξία του τόσο χαμηλή ,που αυτό περνάει και στον θάνατό του.»
Η αυτοκτονία παραμένει ένα ερωτημα και η απάντηση του θα είναι δυσκολη οσο ο θάνατος δεν βρει τη θέση του στη ζωή.Διότι όπως το εθεσε ο Φρόυντ ο «καθενας μας χρωσταει έναν θανατο στη Φυση» και ο Φλωμπερ συμπλήρωνε (λιγα χρονια …πριν)πως η αυτοκτονία είναι μια «δολοφονία που επιστρεφει στον εαυτό μας».
Αλλά την απάντηση την ξέρουν κυρίως το πριγκηπόπουλο της Δανίας και οι περίπου 400 αυτοχειρες κάθε χρονο στην Ελλάδα. Εξάλλου η αυτοκτονία δεν είναι τελικά παρα μια πράξη βίας.Οχι μονο του ατόμου στον εαυτό του αλλά και του περιβάλλοντος στον αυτόχειρα.Κι αυτή η βία είναι υπόθεση ολων μας..Αλλά αυτό το εχει καταλάβει στην Ελλάδα μονο η ΚΛΙΜΑΚΑ (στο 801-801-9999).


INFO

· Georges Minois «Ιστορία της αυτοκτονίας» Αθηνα 2007 ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
· Giorgio Agamben «Homo sacer” Αθηνα 2005, SCRIPTA
· Αντωνη Παπαρίζου «Η ελευθερία ενωπιον του Θανάτου» Αθηνα 2000,ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
· John Donne “BIATHANATOS-περι αυτοκτονίας»Θεσσαλονικη 1994 ΒΑΝΙΑΣ
· Στιγκ Νταγκερμαν «Η ανάγκη μας για παρηγοριά» Αθηνα 2005,ΜΕΛΑΝΙ

*Εμιλ Ντυρκέιμ «Η αυτοκτονία» Αθηνα ,ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΔΗΣ


To αρθρο δημοσιεύτηκε στον Τ.τ.Κ ,στις 27 Μαϊου

Παρασκευή, Μαΐου 11, 2007

Φοιτητοπατερισμός και εκλογές

Φανταστείτε μια δημοκρατία οπου το κάθε κόμμα στην εκλογική διαδικασία δίνει τα δικά του αποτελέσματα.Και οπου όλα τα κόμματα αποφασίζουν ότι δεν μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση αλλά ωστόσο αποδέχονται πως μπορούν να διαχειριστούν αυτή την αδιέξοδη κατάσταση!
Για δευτερη δεκαετία οι φοιτητικές παρατάξεις συνεχίζουν σ’ αυτή την πορεία.Χωρίς μάλιστα να θεωρούν ότι υπάρχει πρόβλημα,χωρίς τον παραμικρό προβληματισμό αν και πώς πρέπει να αλλάξει αυτό το χρεωκοπημενο μοντέλο φοιτητικού «συνδικαλισμού».
Επομένως νομιμοποιείται κανείς να εικάσει ότι αυτό το καθεστως κάποιους βολεύει.Και ότι αυτό το βόλεμα-ρητά συμφωνημένο ή μη- είναι διαπραταξιακό.
Αλλωστε είναι κοινός τόπος ότι ο φοιτητικός συνδικαλισμός είναι πλέον επάγγελμα και όχι κομμάτι της «κοινωνίας των πολιτων».Οτι είναι μια πρωτης ταξης ευκαιρία για την εδραίωση της διαφθοράς (μεσω παρασκηνιακών συναλλαγων με πρυτάνεις και προέδρους τμημάτων από τη διαμεσολάβηση σε μεταπτυχιακά μεχρι και την εκμίσθωση της πανεπιστημιακης καντίνας) και επίσης μιας πρωτης ταξης ευκαιρία για την κομματική τους ανέλιξη.
Τι νοημα εχει αραγε αυτή η παρωδία δημοκρατικού εργου πέρα από την ενισχυση του προφίλ διάφορων παραγοντίσκων;
(Το αρθρο δημοσιευτηκε στον ΕΤ στις 11 Μαϊου)

Δεν είμαστε ολοι Τούρκοι;

Σε ενα χρόνο η Τουρκία θα τιμήσει τα 70 χρονια απο το θάνατο του Μουσταφά Κεμάλ .Αυτη θα ειναι η πιο γκρίζα επέτειος στη συγχρονη ιστορία της χώρας αφου ο βασικός πυλώνας του κεμαλισμού,ο «εκδυτικισμός» της Τουρκίας βρίσκεται πιο μακρυά απο ποτέ άλλοτε.Για λόγους δήθεν εσωτερικούς,αλλά κυρίως επειδή ο ισλαμοφοβικός λαϊκισμός και η ελιτίστικη κακεντρέχεια της Ευρωπης βρηκαν την αφορμή να κλείσουν οριστικά την πόρτα στην Τουρκία.
Στην Τουρκία δεν συγκρούεται η κοσμικότητα με τη δημοκρατία αλλά κάτι χειρότερο: Δυο θρησκείες.Κι αυτο δεν εχει γινει κατανοητό στην Ευρώπη.
Ο μεγάλος θεωρητικός του τουρκικού εθνικισμού ,ο Ζιγιά Γκιοκάλπ ειχε αναφωνήσει οτι «σ’ αυτο το Κράτος χρειάζεται ενα εθνος». Απο κεί ξεκινησαν ολα,αυτό προσπάθησε να δημιουργήσει ο Κεμάλ.Και τελικά δημιουργήθηκε μια νέα «θρησκεία».Ο θεματοφύλακας της ,ο στρατός, εκανε (και κάνει ) σαφες οτι η «αμφισβήτηση των αρχων του ρεπουμπλικανικού κράτους δεν σημαίνει απλώς εθνική προδοσία,αλλά κάτι παραπάνω:Αμαρτία».( Σια Αναγνωστοπούλου 2004)
Με αυτη την εννοια ,η δημοκρατία στην Τουρκία οπως και ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός αποτελεί απλώς μια δυτική αξία η οποία γινεται τουρκική μονο οταν διαμεσολαβείται απο τον στρατό.Η δημοκρατία που δεν ρυθμίζεται απο τον στρατό δεν αποτελεί τουρκική αξία,επομένως αποτελεί εθνική προδοσία. Ετσι δημιουργείται το παράδοξο οπου ο στρατός που εγγυάται την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας δεν θα μπορεί να διατηρήσει τη θέση του σε μια Ευρωπη οπου η δημοκρατία ελέγχει τα ορια του στρατού και οχι το αντίστροφο οπως ισχυει στην Τουρκία.(Κακως αυτο ερμηνευεται ως κεμαλική παράδοση,οταν ο ιδιος ο Κεμάλ ειχε φροντίσει να κρατησει τον στρατο μακρυά απο το πολιτικό παιχνίδι).
Η επιβολή της εκκοσμίκευσης απέτυχε (και) γιατι στο παιχνιδι δεν εντάχθηκαν αλλοι κοινωνικοί παίκτες πέραν του στρατού.
Αλλά η Ευρώπη παραγνωρίζει και κάτι ακόμη: Ο Ταγιπ Ερντογάν εκτός απο «μετριοπαθής ισλαμιστής» (αλλος ευρωπαικός νεολογισμός κι αυτός) εκφράζει και κάτι ακόμη: Τον μοναδικό αδιάφθορο πολιτικό στην Τουρκία.Η χωρα δεν πέρασε την περίοδο των «καθαρων χεριών» της Ιταλίας ,αν και στην πραγματικότητα το πολιτικό της συστημα ειχε καταρρεύσει απο το 2002.Τοτε μεγάλες μάζες ψηφοφόρων στηριξαν τον Ερντογάν διοτι οι παραδοσιακοί «κοσμικοί» πολιτικοί μηχανισμοί ειχαν καταρρεύσει μεσα στη διαφθορά.Το ΑΚΡ ειναι ισως το μοναδικό κομμα που δεν το εχουν (ακόμη) αγγιξει το μαυρο χρήμα και η διαπλοκή των βαρωνων κάθε ειδους λαθρεμπορίου.
Η τουρκική πραγματικότητα ειναι πολύ πιο συνθετη.Κι αυτη σκοπιμα παραγνωρίζεται παραδείγματος χαρη απο τους υπερόπτες Γάλλους.Κι αν ο Σαρκοζί ξεχνάει πως ο δρομος των προγονων του για τη Γαλλία ανοιξε απο εναν τουρκο(εστω οθωμανό) ,ειναι δυσκολο για μας να ξεχάσουμε οτι η σαρία δεν ισχυει στην Τουρκία,αλλά στην (ευρωπαϊκή) Θράκη.
(Το αρθρο δημοσιευτηκε στον Ε.Τ,Παρασκευη 11 Μαϊου)

Παρασκευή, Μαΐου 04, 2007

Γριβα μ’ σε θέλει ο Αρχιεπίσκοπος

Προφανώς ηταν –τουλάχιστον- υποψιασμένος ο κ.Χριστόδουλος για τις αντιδράσεις που θα πυροδοτούσε ένα τρισάγιο στον ταφο του Γριβα .Και επειδή εχει περάσει η εποχή που «διάβαζε», είναι βεβαιο ότι ο αρχιεπίσκοπος παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τα δρώμενα τοσο στην ελληνική οσο και στην κυπριακή σκηνή.
Η σημασία της Θρησκείας και του ρόλου της στις κοινωνίες στηρίχτηκε πάνω στη διάκριση του ιερού απο το βέβηλο ή –οπως το έθεσε η ιστορικός (και πρωην μοναχή) , Κάρεν Αρμστρονγκ ,στη διάκριση του Μυθου απο τον Λόγο.Και ενω η κοινωνική οργάνωση ,η πολιτική, εχει να κάνει με τον Λόγο ,η θρησκεία εχει να κάνει με τον Μυθο (εξισου αναγκαίος στις μύχιες αναζητήσεις του ατόμου).
Ο αρχιεπίσκοπος συνηθίζει να τσαλαβατουάει και στα δύο.Και προφανως επαναδιαπραγματεύεται τα όρια του ρόλου του διεκδικωντας κάτι περισσότερο απο την κεφαλή μιας Εκκλησίας.Αυτο φάνηκε και στην παρέμβασή του για το βιβλίο της ιστορίας.Το πρόβλημα δεν ηταν (ουτε ειναι) οι αντιρρήσεις του .Προφανως και δικαιούται η εκκλησία να εχει άποψη για τα ιστορικα γεγονότα ,ιδιως οταν σ’ αυτα (επανα)κρίνεται ο ρόλος της.Ομως οταν ο ηγέτης της θεωρεί πως νομιμοποιείται να υποδειξει στον πρωθυπουργό τη στάση του (απευθυνόμενος δημοσίως σ’ αυτόν αλλά στη διάρκεια μιας κυριακάτικης λειτουργίας ) ,τοτε ειναι μάλλον σαφές οτι ο κ.Χριστόδουλος διεκδικεί εναν ρόλο ο οποίος θεσμικά δεν προβλέπεται για θρησκευτικούς ηγέτες στις συγχρονες δημοκρατίες .
Οι θρησκείες μπορούν να υπάρξουν μονο οταν διακρίνονται απο την κοσμική σφαίρα και δη απο το Κράτος.Αντιθετα οσο περισσότερο επιζητούν χωρο στη δημόσια ζωή μιας κοινωνίας ,τοσο περισσότερο «απο-ιεροποιούνται».Οσο οι θρησκείες παραμελούν τον ρόλο τους στην ιδιωτική σφαίρα τόσο περισσότερο χωρο αφηνουν στο συγχρονο σουπερ-μαρκετ των νεων «θεων» και «θρησκειών» και τοσο περισσοτερο ελκυστικές φαινονται οι νέου τυπου patchwork-θρησκείες που υπόσχονται λύτρωση και αυτο-εκπλήρωση εδώ και τωρα!
Ο αρχιεπίσκοπος αντιθετα ολο και περισσότερο επιδιώκει την εισοδο της ελληνικής Εκκλησίας στον δημόσιο χώρο.Και το όχημα –ουτε εκει δυστυχως δεν πρωτοτυπεί- είναι ο εθνικισμός. Ο αρχιεπίσκοπος-«πολιτικός» τέλεσε τρισάγιο στον τάφο ενός στρατηγού που διχασε ένα νησί ενώ ο αρχιεπίσκοπος -ιεράρχης θα τελούσε τρισάγιο μονο στον Μακάριο,ο οποίος ηταν αλλωστε και επικεφαλής της κυπριακής εκκλησίας. Η στάση του πάνω από τον τάφο του Γριβα επανέφερε έναν όρο που αποδόθηκε από τον κυπριακό λαο στον Μακάριο(και μάλιστα σε αντιδιαστολή με τον ρόλο του Γρίβα) αλλά που φαινεται ότι είναι ολο και περισσότερο στις αναζητησεις του κ.Χριστόσουλου:Το ρολο του Εθνάρχη…
Το αρθρο δημοσιεύτηκε στον ΕΤ (Παρασκευή 4/5)

Παρασκευή, Απριλίου 27, 2007

Τα «ταξί» της Φυλακής

Δεν υπάρχει –λένε- χειρότερο πράγμα στη φυλακή από το να εισαι «ταξί».Στη φυλακή ένα πράγμα χρειάζεται κανείς: Χρήματα. Πολλά.Περισσότερα κι απ’ οσα χρειαζόταν «εξω».
Ο κρατούμενος ,εχει υπολογιστεί ότι χρειάζεται περίπου 1200 ευρω το μηνα για τη σίτιση (της επιλογής του) τα ψώνια του ,τον χρονο επικοινωνίας με τους «εξω» και για την επαφη με το δικηγόρο.
Υπάρχουν κάποιοι,αρκετοι,που το σηκώνουν άνετα αυτό το κόστος.Υπάρχουν όμως και πολλοί στην άλλη πλευρα.Τοτε οι δευτεροι μπορεί να γινουν «ταξι» των πρωτων. Δηλαδή να πάνε στην ουρά στο συσίτιο και να το μεταφέρουν στο κελί αυτου που πληρώνει.Για κάθε τέτοια διαδρομή ,το «ταξι» πληρώνεται με μία τηλεκάρτα τη βδομάδα. Το «ταξι» ένα πράγμα διαθέτει άπειρο στη φυλακή:Χρόνο.Βλέπετε όλα εκείνα τα προγράμματα απσχόλησης, εκμαθησης μιας τέχνης και αλλα τέτοια «αριστερά» εμειναν στα χαρτά.Μόνο ένα σχολείο δευτερης ευκαιρίας ξέμεινε στον Κορυδαλλό .
Ο φθηνός χρόνος του φυλακισμένου είναι και η βάση του «σωφρονιστικού»( γέλια) συστήματος. Αναπαράγει ολες τις απαραίτητες διαφοροποιιήσεις που μπορούν να (υπο)στηριξουν ένα μεγάλο οικονομικό κύκλωμα που ζει από τις φυλακές. Οσοι περισσότεροι οι κρατούμενοι τοσο πιο κερδοφόρο το συστημα.Εντός και εκτός.
Τα σουπερ-μάρκετ με τα οποία εχουν συμβληθεί οι φυλακές ,τα εστιατόρια και τα μαγειρεία τις μέρες του επισκεπτηρίου, τα χαρτοπωλεία,τα εμπορικά με ρούχα, οι (κανονικοί) ταξιτζήδες και βέβαια δικηγόροι αλλά και φύλακες.Και όπως μάθαμε προσφάτως ,ακόμη και δικαστικοί.
Οι πλούσιοι φυλακισμένοι απολαμβάνουν πολύ περισσότερο κύρος απ΄ότι τα «ταξί» επειδή εχουν προσβασιμότητα στις ευκαιρίες του συστήματος. Το μονο –λένε- που δεν εξαγοράζεται στις φυλακές ,είναι το δικαίωμα στα μεροκάματα .Που προσμετράται στην ποινη,μειωνοντάς την.Εκει ,λένε ,ολοι είναι ισοι διότι τηρείται αριθμός πρωτοκόλλου που (μετα από παρατράγουδα) ελέγχεται από εισαγγελείς.
Αυτο το τελευταίο καταφυγιο ισότητας, ειχε χαθει στις φυλακές του Μαλνδρίνου. Οι φύλακες πάτησαν τα «ταξι» εκει που πονουσαν.
Εδω και μηνες ηξεραν στο υπουργείο Δικαιοσύνης ότι οι συνθηκες «σωφρωνισμού» στο Μαλανδρίνο ειχαν σκληρυνει.Οι φύλακες στερησαν τα μεροκάματα σε πάρα πολλούς και με απλό τρόπο:Τους εβγαζαν καθημερινά στην αναφορά κι ετσι εχαναν τη σειρά τους στο τελευταίο δικαίωμα που πρακτικά τους αναγνωριζόταν.Και ο ανθρωπος χωρίς κανένα δικαίωμα μοιάζει μ’ αυτόν που βρισκεται με την πλάτη στον τοίχο.Οταν δεν εχεις χωρο για υποχώρηση τοτε η επίθεση είναι μονόδρομος. Αυτό ηταν το «σχεδιο» εξέγερσης για το οποίο εσπευσε να διαβεβαιώσει η Κυβέρνηση.
Το αρθρο σδημοσιεύτηκε Παρασκευη 27 ΑΣπριλίου στον Ε.Τ

Κυριακή, Απριλίου 22, 2007

Το «πουλί» της χούντας και ο Καποδίστριας.

-Στρατηγέ(σ.σ : Στυλλιανός Παττακός) σας πήρα τηλέφωνο για τον φοίνικα,το εμβλημα της 7ετίας.Ο κ.Ζουρνατζής και ο κ.Γεωργαλάς μου ειπαν πως πρέπει να ηταν δική σας ιδέα.Ο κ.Γεωργαλάς λέει ότι ισως ηταν του Σκυλίτση αλλά δεν είναι σιγουρος.Ο κ.Ζουρνατζής μου ειπε πάντως ότι εσεις εισαστε ο «πατέρας» του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών».Ειναι ετσι;
« Όχι.Το «Ελλάς Ελληνων» ητο ιδέα του Παπαδοπουλου.Δεν ενθυμουμαι πότε ακριβως,αλλά μας το ειπε μια ημέρα στην αρχη της Επαναστάσεως και ενθουσιαστηκαμε ολοι και βεβαίως εσυμφωνησαμε.Αλλα για τον φοίνικα η ιδεα ητο κατά καποιο τρόπο και δική μου και του Σκυλίτση. Ητο, αν δεν κάνω λάθος ,Φεβρουάριος του 1968 όταν ο Σκυλίτσης σε μια κυβερνητική σύσκεψη πρότεινε τον φοινικα ως εμβλημα της Επαναστάσεως. Και τότε εγω συμπλήρωσα πως για να μην ξαναπετάξει και ξαναφυγει ο φοινικας ή για να μην γινει στάχτη να βάλλομε και έναν φαντάρο να τον φυλάει,να τον προστατεύει.Και ετσι εγινε.Συμφωνησαν ολοι και δημιουργηθηκε ο φοίνικας με τον φαντάρο».
-Γιατι πρότεινε τον φοίνικα;
«Ο φοινικας ητο το συμβολο ,το πρωτο νομισμα του Καποδίστρια.Και εμεις θελαμε να δείξουμε ότι όπως και το συγχρονον ελληνικόν κράτος δημιουργηθηκε από τον Καποδίστριαν ετσι και η Επανάστασις εδημιουργησεν ένα νέο ελληνικό κράτος .Και επίσης να φανεί και η πολιτική συγγένεια του κινηματος μας με τον πρωτον κυβερνήτην της Ελλάδος».
Η (τηλεφωνικη) συζήτηση με τον Στ.Παττακό εγινε την περασμένη Τριτη αφου χρειάστηκε η μεσολάβηση του δικηγόρου Σπ. Ζουρνατζή («στρατηγε θα σας πάρει ενας δημοσιογράφος,μην τον βρισετε είναι από μενα).Η απάντηση του Παττακού θα μπορούσε να είναι απλως και μονο ανεκδοτολογικού χαρακτήρα, αν δεν προέκυπταν μια σύμπτωση(;) και το τελευταιο επεισόδιο ενός σήριαλ που ξεκινησε το 1831,στο Ναυπλιο εξω από τον Αγιο Σπυρίδωνα.
Ο Σκυλίτσης γονος μιας απο τις πιο πλούσιες πειραιώτικες οικογένειες…
…ηταν εκεινη την περίοδο και ιδιοκτήτης της «Γκρέκα» μιας διαφημιστικης εταιρείας η οποία βρεθηκε στο επίκεντρο των ζυμώσεων δυο δικατοριών.Η «Γκρεκα» ηταν η πρωτη διαφημιστική εταιρεία στην Ελλάδα. Ιδρυθηκε το 1924 από τον Κωνσταντινο Κοτζιά εναν από τους στενους συνεργατες του Ιωάννη Μεταξα.Με την επιβολή της 4ης Αυγούστου,ο Κοτζιάς ανέλαβε «διοικητης Πρωτευούσης»,οργάνωσε τα «ταγματα Εργασίας» του Μεταξα στα πρότυπα των χιτλερικών ταγμάτων Εφόδου και ουσιαστικά ηταν ο πρωτος «επικοινωνιολόγος» της νεότερης ελληνικής ιστορίας.Πολύ γρηγορα αντιλήφθηκε τη δυναμική που ειχαν οι μεγαλες κινητοποιήσεις και οι θριαμβευτικές παράτες (αλλωστε οι ιταλοι και οι γερμανοί φασίστες ειχαν δειξει τον δρομο –για να συνεχιστει μετα τον πόλεμο από τον Στάλιν) .Ηταν ο ανθρωπος που ανέλαβε να δωσει παρελθόν παρόν και μέλλον στον πρωην αξιωματικό .Η «εμπνευση» του ηταν ο Ιωάννης Καποδίστριας. Η 4η Αυγούστου αναζητωντας νομιμοποιητικές ομοιότητες στο παρελθόν ταυτισε τον πρωτο Κυβερνήτη με τον Μεταξά (περιβλήθηκε με σχεδον μεταφυσικές διαστάσεις ακόμη και η κοινη επτανησιακή καταγωγή). Δεν είναι απολυτα σαφες πως η «Γκρεκα» από τον Κοτζιά βρέθηκε 35 χρονια μετα στην ιδιοκτησία του Σκυλίτση.Ουτε μπορεί να θεωρηθεί συμπτωση η εμμονή της με τον Καποδίστρια ,προτεινοντας τον ως αρχέτυπο των δυο δικτατόρων.
Αλλά (και)ετσι μπορεί να εξηγηθεί η εχθρότητα με την οποία αντιμετωπισε αρκετες φορές τον Καποδίστρια,η ελληνική αριστερά.Ο διχασμός γυρω από το προσωπο του πρωτου κυβερνήτη υπήρξε ισως ο μακριοβιότερος στην ελληνική ιστορία και μάλιστα σύμφωνα με την Χριστινα Κουλούρη (καθηγητρια ιστοριας,Πανεπιστημιο Πελοποννήσου) μολις τα τελευταία χρονια φαινεται να επιτυγχάνεται μια συνέναιση γυρω από το προσωπο του κερκυραίου πολιτικού. «Κι αυτό-σημεριώνει η Χριστινα Κουλούρη- μονο επειδή μετα τη Μεταπολίτευση εγιναν πολλές σοβαρες ιστορικές ερευνες για το πρόσωπο και τη δραση του Καποδίστρια» Αλλωστε η δολοφονία του ηταν η αιτία του κυριότερου διχασμου του 19ου αιωνα (ανάμεσα σε «ναπαίους»(καποδιστριακούς) και «συνταγματικούς).
Ο Καποδίστριας για περισσότερα από 150 χρόνια παρέμεινε ο πιο αδικημένος ελληνας πολιτικός . «Είναι ,λέει η Χριστίνα Κουλούρη,πολύ ενδιαφέροουσα περιπτωση αυτή η καθυστέρηση αποκατάστασης του Καποδίστρια.» Και το τελευταίο επεισόδιο σ’ αυτό το «σιριαλ» παιχτηκε με τη Χούντα.
Ποιος ηταν ο ανθρωπος για τον οποίο εξι χρονια ….
…μετα τη δολοφονία του αναστατωθηκε το μικρό βασίλειο από τις φημες για την «επικείμενη ανάσταση» του; Και γιατι ενώ πολεμηθηκε με λύσσα από τον Κοραή ,στα εγκαίνια του αδριάντα του από τον Βενιζέλο το 1931 υπήρξε μεχρι και τη δεκαετία του 1950 προσπάθεια να αμβλυνθεί η κοντρα τους; Γιατι αλλοτε παρουσιαζόταν ως «ο κυρ-Γιάννης» του «απλού λαού» και αλλοτε ως ο «δεσποτικός στυγνός δικτάτορας που αναψε το φως στην αγγλικη επέμβαση στην Ελλάδα;»
Και γιατι το ΚΚΕ λογοκρινε τα βιβλία του Σβορώνου (στα οποία ασκειτο δρυιμυτατη κριτική στον Καποδίστρια) όταν λίγα χρονια πρίν ο Καζαντζάκης από την απομονωση του στην Αιγινα προσπαθούσε να αποκαταστησει στους αριστερούς τη μνημη του πρωτου κυβερνήτη;
Και αν την περιοδο μετα τον πόλεμο η αριστερά ηταν εχθρική με τον Καποδίστρια λογω της «χρησης του» από το καθεστως Μεταξά ,χρειάστηκε η διάσπαση του ΚΚΕ ώστε μόλις με τη Μεταπολίτευση ένα κομμάτι της (το παλιο «εσωτερικο» με πρωτεργάτη τον ιστορικό Τάσο Βουρνά) να «ξαναδιαβάσει» την προσφορά του.
Ο Καποδίστιας είναι ισως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα (και επίκαιρο λογω της διαμάχης για το βιβλίο της στ’ δημοτικού) της χρησης που επεφυλαξε στην ιστορία της αυτή η χώρα. Ο υπουργός του Τσάρου ενέπνευσε και μισήθηκε .Διχασε όχι μονο την αριστερά αλλά και τη δεξια στην Ελλάδα. Η προσωρινη αποκατάστασή του στις αρχες του 20ου αιωνα διακοπηκε από τον Μεταξά.Η προσπάθεια να αποκατασταθει εκ νέου μετα τον πόλεμο ,εγινε με τον συνηθη τρόπο:Με την παραχάραξη της ιστορίας του και κυριως με την απλοϊκοτητα με την οποία προσεγγιστηκε μια τόσο συνθετη και αινιγματική φυσιογνωμία.Η χούντα με τον φοίνικα ξαναξυπνησε στους αριστερούς την αντιπάθεια για το πρόσωπό του.Ηταν και η τελευταία φορά.Χαρη στον Κ.Θ.Δημαρά. Και σε πολλούς ιστορικους που εκτοτε απαντούν με ερευνες και όχι με την αναγνωση που βολεύει ανάλογα με τη συγκυρία…
Ο φοινικας του Σκυλίτση κάηκε οριστικά .Οχι του Καποδίστρια.
Το αρθρο δημοσιευτηκε στον Τ.τ.Κ (22 Αρπιλίου)