Δευτέρα, Μαρτίου 23, 2009

Φωνές και «φωνές» από το 1821

«Οταν έφτασαν τα πρώτα νέα στη Σμύρνη για την επανάσταση στον Μοριά, μέναμε στον Κουκλουτζά (σ. σ. χωριό με αμιγώς ελληνικό πληθυσμό σε απόσταση “μίας ώρας με τα πόδια” από τη Σμύρνη). Ο ξάδελφός μας ο γραμματέας ήρθε μία μέρα και μας ενημέρωσε. Δεν μπορούσα να κρύψω τη χαρά μου. Η χαρά των φίλων μας όταν έμαθαν τα νέα ήταν μεγάλη, (…) αν και είχε επικρατήσει η πεποίθηση, η οποία ωστόσο διαψεύστηκε, ότι οι Ελληνες της Σμύρνης δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι το όλο σχέδιο, λόγω της κατάστασής μας στην Ασία, καθώς και ότι δεν ήμασταν άξιοι εμπιστοσύνης ώστε να μας εμπιστευθούν το μυστικό τους».

Ο Πέτρος Μέγκους (Mengous) ήταν τότε 19 χρόνων. Και μας έδωσε μια μέχρι πρόσφατα μάλλον άγνωστη μαρτυρία για την Επανάσταση του 1821. Η μοναδικότητά της έγκειται επίσης στο γεγονός πως προέρχεται από έναν απλό πολεμιστή - σε αντίθεση με τις μαρτυρίες αξιωματούχων και προεστών της εποχής.

Η μαρτυρία εκδόθηκε στις ΗΠΑ, το 1830, στα αγγλικά. Ενα αντίτυπο (το τελευταίο;) εντοπίστηκε από έναν μικρό (αλλά με αξιόλογες εκδόσεις) εκδοτικό οίκο, το «Ισνάφι» στα Γιάννενα, και θα κυκλοφορήσει εντός του μήνα στα βιβλιοπωλεία σε μετάφραση του Βαγγέλη Κούταλη.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Εξοχη ανάρτηση
με ανέκδοτα στοιχεία.
Μου θυμίζει τα παράπονα της παπαδιάς στο Μεγάλαιο σπήλαιο
για τους σκληρούς καλογήρους
και τη συμπόνια που προκάλεσε κλάμα στον Μακρυγιάννη,
τα περιγράφει ο Σεφέρης
δυστυχώς δίχως υπόνοιες για
πιθανή εξαπάτηση του "ληστή" και αγωνιστή Μακρυγιάννη.
.

Ανώνυμος είπε...

Ενδιαφερον
Περιμενω να κυκλοφορησει το βιβλιο για περισσοτερες λεπτομερειες

drinos είπε...

Τακη, ενημερωσε μας οταν κυκλοφορησει

Klephtis είπε...

Είναι θετικό σημερινοί Έλληνες να ασχολούνται με τα της Επαναστάσεως, και μάλιστα άνθρωποι που τους έχει δοθεί το προνόμιο να έχουν δημόσιο λόγο και πένα.
Πιστεύω ότι όταν κάποιος «τολμά» να θίξει ιστορικά ζητήματα δεν περιορίζεται μόνο στην ανάγνωση κάποιων λίγων άρθρων ή εγκυκλοπαιδικών λημμάτων τύπου wikipedia.

Ενδεικτικά η αναφορά σας στο σχέδιο που αναφέρει ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του είναι ελλιπής και αποσπασματική και δεν μπορείτε να βγάλετε συμπεράσματα έτσι εύκολα αν δεν έχετε μια πιο σφαιρική άποψη, ή να το πω διαφορετικά, αν δεν έχετε διαβάσει τις 10-15 πρώτες σελίδες των απομνημονευμάτων του Κολοκοτρώνη…πράγμα που απ’ότι υποθέτω, ελπίζω λανθασμένα, δεν έχετε κάνει…

Παραθέτω εκτενέστερο απόσπασμα από τα απομνημονεύματα,( Διηγήσεις Αγωνιστών του 1821,Τερτσέτης Γεώργιος, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,σελ.704):
«Ἐρχόμενος εἰς τὴν Ζάκυνθο, ἀπεφασίσαμεν νὰ ὑπάγομε εἰς τὸ Παρίσι διὰ νὰ εὕρομε τὸν Βοναπάρτε, καὶ ἐπήγαμε εἰς τοὺς Κορφούς, καὶ ὁ τότε γενικὸς διοικητὴς Δονζελὸτ μᾶς ἐμπόδισε, λέγοντάς μας, ὅτι: “Μείνετε ἐδῶ καὶ ἐγὼ γράφω καὶ θέλετε ἔχει ἀπόκρισιν, μόνον ἡμεῖς νὰ κάμομε τὸ σχέδιο ἕως ὅτου νὰ ἔλθει ἡ ἀπόκρισις τοῦ Αὐτοκράτορος”. Τὸ σχέδιον ποὺ ἐκάμαμε μὲ τὸν Δονζελὸτ ἦτον τὸ ἀκόλουθο: Νὰ μᾶς δώσει 500 κανονιέρους μὲ φουστανέλες ἐνδυμένους, 5.000 Ἕλληνες ὁποὺ εὑρίσκοντο εἰς τὴν γαλλικὴν δούλευση. Καὶ μᾶς ἔδωσε γρόσια διὰ νὰ στρατολογήσομε εἰς τὴν Τζαμουριά, ὅπου ἦσαν ἐχθροὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ. Ἐπεράσαμεν εἰς τὴν Τζαμουριά, καὶ ἐκάμαμε 3.000 μισθωτοὺς Τζάμηδες καὶ ἤλθαμε εἰς τὴν Πάργα, καὶ τοὺς ἐμβαρκάραμε διὰ τὴν Ἅγια Μαύρα. Ἡ σύναξις ἔμελλε νὰ γίνει εἰς τὴν Ἅγια Μαύρα καὶ Ζάκυνθον. Ἐπέρασα μὲ 600 εἰς τὴν Ἅγια Μαύρα. Τὸν αὐτὸν καιρόν, εἰς τὰς 9, ἤλθανε οἱ Ἄγγλοι εἰς τὴν Ζάκυνθο, ἔκαμαν τεσβάρκο καὶ ἐπερίλαβαν τὴν Ζάκυνθο,
τοὺς δὲ Φραντζέζους τοὺς ἔστειλαν εἰς τοὺς Κορφούς , τοὺς δὲ Ἕλληνας ἕως 400 τοὺς
ἔβαλαν εἰς τὰ καράβια ὡς πριζονιέρηδες (αἰχμαλώτους). Ἐπῆραν καὶ τὴν Κεφαλονιά, Θιάκι καὶ Τζηρίγο, καὶ ἔκαμαν τὸ ἴδιο. Ἔλαβε ἀπὸ τὸν ἀρχιστράτηγο τῶν Ἄγγλων, ὁποὺ ἦτον εἰς τὸ Παλέρμο, ὁ Γκενερὰλ ὁ Ὀσβὰλ διαταγὴ νὰ λάβει εἰς δούλευση ὅλους τοὺς Ἕλληνας, καὶ ἐπὶ κεφαλῆς ὁ Τζούρτζ, ὅστις ἦτον τότε ταγματάρχης. Ἡμεῖς, ἀφοῦ εἴδαμεν ὅτι ἦλθαν Ἄγγλοι εἰς τὰ νησιά, ἐγράψαμε στὴν Πάργα νὰ μὴν ἔλθουν πλέον στρατεύματα, διατὶ τὸ σχέδιο ἐχάλασε μὲ τὴν παρρησίαν τῶν Ἄγγλων. Τὸ σχέδιον ἦτον ὅτι ὅλα τὰ κάστρα τῆς Μεσσηνίας, τῆς Πάτρας, τῆς Μονεμβασίας, ἅμα ἐβγοῦμε, νὰ κηρυχθοῦν ὑπὲρ ἡμῶν. Καὶ ἦλθαν ὅλοι οἱ Τοῦρκοι καὶ Ρωμαῖοι οἱ σημαντικοὶ καὶ ὁμίλησαν εἰς τὴν Ζάκυνθο, νὰ κάμομε μιὰ κυβέρνηση, συνθεμένη ἀπὸ 12 Τούρκους συνθεμένη ἀπὸ 12 Τούρκους καὶ 12 Ἕλληνας νὰ κυβερνοῦν τὸν λαόν. Οἱ Τοῦρκοι ἐπίσης νὰ καταδικάζονται καθὼς οἱ Ἕλληνες. Τοὺς νόμους τοὺς εἴχαμε ἐγγράφους εἰς τοὺς Κορφοὺς ἀπὸ τὸν Δονζελότ. Ἡ σημαία μας, ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος τὸ φεγγάρι καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο τὸ Σταυρό, καὶ τὸ σχέδιό μας ἦτον, ἅμα ἐπατούσαμε
τὸν Μορέα νὰ κάμομε ἀναφορὲς εἰς τὸν Σουλτάνο καὶ νὰ τοῦ λέγομεν, ὅτι: ἡμεῖς δὲν ἀποστατήσαμεν ἐναντίον σου, πλὴν ἐναντίον τοῦ τυράννου τοῦ Βελῆ πασᾶ, καὶ ὁ Δονζελὸτ ἠκούετο μὲ τὸν Σεμπαστιάνη, πρέσβην εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ὥστε νὰ ἐμποδίσουν τὸν Σουλτάνο διὰ κάθε κίνημα. Ὁ μυστικὸς μου σκοπός, ἀφοῦ ἐμβαίναμε καὶ ἐπιάναμε ὅλα τὰ φρούρια, τότε τὸ ἐκάμναμε ἐθνικότερο καὶ ἐχαλούσαμε τοὺς Τούρκους. Αἱ περιστάσεις ἤθελαν μὲ ὁδηγήσει τί ἔμελλα νὰ κάμω. Εἰς τὸ σχέδιόν μας ἦτον ὅτι, ἂν μᾶς κάμει χρεία νὰ ἐβγάνομε ἕως 15.000 Ἑπτανησίους…»

Διαβάζοντας το καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για το σχέδιο του Γάλλου γενικού διοικητή Δόνζελοτ με σκοπό την αντιμετώπιση των Οθωμανών με πρόφαση τον αγώνα κατά του Βελή πασά(γιού του Αλή) ο οποίος είχε διορισθεί πασάς του Μοριά.
Ο «πονηρός “βλάχος”» όμως Θοδωράκης είχε σαν μυστικό σκοπό ,όπως φαίνεται στις τελευταίες προτάσεις, να σπάσει τη συμφωνία και να το «έκαμνε εθνικότερο» όπως έκανε λίγα χρόνια αργότερα τελικά…
Βγάζουμε λοιπόν τόσα συμπεράσματα για την εθνική ταυτότητα των τότε Ελλήνων όσα με την σύμπραξη Κρητικών και Νεοζηλανδών το ’41…

Επίσης έχω την εντύπωση ότι αναφέροντας την αρβανίτικη καταγωγή των Υδραίων αισθάνεστε ότι ανακαλύψατε την Αμερική…

Το κείμενο του Πέτρου Μέγκους (Mengous) σε όσους έχουν ασχοληθεί λίγο παραπάνω είναι γνωστό στην αγγλική του έκδοση, προσβάσιμο στο google books
( http://books.google.com/books?id=D7gXAAAAYAAJ&printsec=frontcover&lr=&hl=el# )

Καμπύλης Τάκης είπε...

Πρός Κλέφτη. Είναι σαφές τι σας ενόχλησε ίσως γι αυτό αποσιωπάτε τη συμμετοχή ειδικών στις διαπιστώσεις της στήλης. Και βεβαίως θα συμφωνήσετε πως ουδέποτε μία ιστορική πηγή αρκούσε για να θεωρηθεί ως ιστορία.Όσο για το αγλλόφωνο κείμενο και λοιπόν; Η εξαιρετική απόδοση στα ελληνικά ενός τέτοιου κειμένου είναι άχρηστη;

Klephtis είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Klephtis είπε...

Θεωρώ οτι όταν γράφετε και δημοσιεύετε ένα άρθρο έχετε πλήρη επίγνωση του περιεχόμενού του(;;). Η επίκληση αυθεντιών(όσο αξιόλογες κι αν είναι αυτές, βλ. κ.Παναγιωτόπουλος) δεν σημαίνει αυτόματα και απόδειξη οτι "μεταδίδετε" την...απόλυτη αλήθεια και ερμηνεύετε τις πηγές "σωστά"...
Πιστεύω οτι ο σκοπός σας,ως αρθρογράφος, δεν είναι η απλή άκριτη μεταγραφή απόψεων ούτε η ηθελημένη παράθεση κουτσουρεμένων πηγών...


Αν καταλάβατε οτι με "ενόχλησε" η προχειρότητα με την οποία αγγίξατε το θέμα, καταλάβατε σωστά.

Το link του βιβλίου του Mengous το παρέθεσα για τους συνομιλητές οι οποίοι ενδιαφέρονται...άμεσα να διαβάσουν αυτό το ενδιαφέρον βιβλίο. Πιστεύω οτι και για σας η αυθεντική έκδοση του κειμένου δεν είναι τελείως άχρηστη; Εκτός αν υπάρχει ανάγκη να διαφημίσετε κάποιο εκδοτικό οίκο ή κάποιον φιλόπονο μεταφραστή...

Ο πατριωτισμός του Σμυρνιού αγωνιστή που εθελοντικά ήρθε και πολέμησε στην ...Παλιά Ελλάδα...δεν είναι άξιο σχολιασμού κατα τη γνώμη σας;

Καμπύλης Τάκης είπε...

Η προχειρότητα νομίζω ότι μάλλον αφορά τον τρόπο σχολιασμού σας και την ευκολάι με την οποία επιδίδεσθε στην ειρωνία. Διερωτώμαι -ακόμη ,αλλά όχι και για πολύ- που βρίσκεται η διαφωνία σας; Πιθανόν επειδή η Αμερική έχει ήδη ανακαλυφθεί πρίν από σάς και για σάς; Κι αν ιστορικοί όπως ο Β. Παναγιωτόπουλος (από τους πλέον ειδικούς στον 19 αιώνα) ή ο Δ. Σταματόπουλος συμμετείχαν στη διαμόρφωση του άρθρου να πιθανολογήσω πως για σας Ευαγγέλιο είναι ο "Φωτάκος" και μόνον αυτός;(Διότι άλλη αναφορά απο σάς δεν διαπίστωσα).
Πάντως από ψευδοακαδημαϊσμούς προτιμότερη είναι η ανοιχτή αντιπαράθεση .Κύριε

Καμπύλης Τάκης είπε...

Μόλις διαπίστωσα ότι διαγράψατε το προηγούμενο σχόλιο σας και επανήλθατε με δευτερο "εμπλουτισμένο" από επαρχιώτικη καχυποψία και διαβολή.Πιθανολογώ ότι ειναι το αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο διαβάζετε ιστορία

Klephtis είπε...

Δεν ξέρω τι εννοείται με τον όρο "επαρχιωτικό"...; Συγνώμη που δεν κατοικώ στην Αθήνα αν αυτό εννοείται...

Η διαφωνία μου είναι στον τρόπο που χειρίζεστε τις πηγές, και επέλεξα σαν αντιπροσωπευτικό δείγμα την περίπτωση του σχεδίου του Γάλλου Δόνζελοτ που συμφώνησε ο Κολοκοτρώνης. Παραδείγματος χάρη η αναφορά σας στα επιμέρους στοιχεία του σχεδίου(12 Ελληνες-12 Τούρκοι στο εκτελεστικό όργανο, ημισέληνος και σταυρός στη νέα σημαία).Είναι πιστεύω ανευ νοήματος τα όποια συμπεράσματα αν δεν κάνουμε τον κόπο να διαβάσουμε μια-δυο απο τις επόμενους παραγράφους απο τα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη, δεν συμφωνείτε?

ΥΓ. Φυσικά και ο κ.Παναγιωτόπουλος είναι αξιολογότατος ιστορικός.
Σ'αυτό το άρθρο δεν ανέφερα πουθενά τον Φωτάκο, πιθανώς θα αναφέρεστε στο περιεχόμενο του blog μου, και η άποψη οτι χρησιμοποιώ αποκλειστικά τον Φωτάκο είναι αν όχι παράλογη τουλάχιστον άδικη... Αν έχετε ενστάσεις περί των γραφόμενών μου είναι ευπρόσδεκτη η κριτική σας.
Εκτός κι αν θεωρείτε τον Φωτάκο, εξ'ορισμού "άχρηστο"...

Καμπύλης Τάκης είπε...

Η οποία επιλογή των δύο παραγράφγων σε τί αναιρεί το άρθρο; Αμφιβάλλετε για παράδειγμα για την σε πάμπολλες περιστάσεις αγαστή συνεργασία προκρίτων (και των κάπων τους , μεταξύ των οποίων και ο Θ.Κ) με Τούρκους στο Μοριά;
Υπεκφεύγετε αγαπητέ απλώς και μόνο διότι διαφωνείτε με την συνολική άποψη αλλά δεν θέλετε να το εκφράσετε.Και προτιμάτε την γνωστή "κλέφτικη" τακτική.Δικαίωμά σας.Όχι όμως και η λάσπη σας , η οποία δεν προέρχεται από το που κατοικεί κανείς αλλά από το πως εντάσσεται στο περιβάλλον του. Χαίρετε.