Το φυλαχτό και η πολιτική επικοινωνία

Σ’ενα απο τα πιο κλασσικά του κείμενα ο Τζ. Οργουελ μιλούσε με περιφρόνηση για οσους πολιτικούς χρησιμοποιούσαν «εξεζητημένες εκδοχές της παμπάλαιης τέχνης της αμφισημίας». Η βασική του θέση πήγαζε απο την απογοήτευσή του μια και ο ιδιος πίστευε πως αντικείμενο της πολιτικής ηταν «η υπεράσπιση του μη υπερασπίσιμου» .
Δεκαετίες μετά ο Νιλ Πόστμαν στηρίχτηκε πάνω στις φράσεις του Οργουελ για να παρατηρήσει οτι και ο πολιτικός και ο θρησκευτικός λόγος οταν εκφέρονται τηλεοπτικά δεν ειναι ουτε το ενα ουτε το αλλο.Η τηλεόραση τους μετατρέπει σε ψυχαγωγία ,σε «διασκέδαση».
Στα κανάλια μας τις μέρες πρίν απο την αναχωρηση του αρχιεπισκόπου για το Μαϊάμι προβλήθηκε αρκετές φορές η δηλωσή του για το δωρο που δέχθηκε απο τον πρωθυπουργό.Για το φυλαχτό.
Σε αλλα κανάλια ειχαν προηγηθεί και σε αλλα ακολουθούσαν «ειδήσεις» σχετικές με τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου . Κατα κάποιο τρόπο λοιπόν στο τηλεοπτικό περιβάλλον των ημερων η ειδηση του φυλαχτού-δώρου ηταν απολύτως εναρμονισμένη με τις επετειακές κοινοτοπίες των δελτίων ειδήσεων.
Παρα το εντονα θρησκευτικο χρωμα των ημερων ,η βασική απορία για το «φυλαχτό» παραμένει: Γιατι ενα τέτοιο προσωπικό δώρο κρίθηκε ως ανακοινωσιμο απο τον κ.Χριστόδουλο; Ιδίως οταν το επίσημο δόγμα του οποίου ο ιδιος ειναι θεματοφύλακας αντιμετωπίζει με εντονο σκεπτικισμό (αν οχι με σαφη αρνηση) τη χρηση των φυλαχτών;(Υπάρχει σχετικά και μια ενδιαφέρουσα εκδοση απο τη Μονή Ιβήρων).
Προφανώς διότι ετσι δημοσιοποιήθηκε ,οχι μια ιδιωτική συνάντηση, αλλά αντίθετα η υπάρξη μιας στενής σχέσης. Αν αυτη ηταν απλώς προσωπική νομιμοποιούμαστε να εικάσουμε οτι δεν θα ηταν δημιοσιοποιήσιμη.Ειναι λοιπόν θεμιτό να πιθανολογήσουμε οτι αυτο που δημοσιοποιήθηκε σε περιβάλλον εκλογών ηταν μια πολιτική παρέμβαση υπερ της ΝΔ που ομως δεν αντιμετωπίστηκε ως τέτοια επειδή το φυλαχτό έσωσε τα προσχήματα.
Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τα 30.000.000 ευρω στο παγκάρι της Εκκλησίας απο τον κ.Γ. Αλογοσκούφη και τους βοηθούς επισκόπων απο την κ.Μαριέττα Γιαννάκου τότε το φυλαχτό-ψηφος αποκτάει μια αλλη σημασία.
Ενα δευτερο ερώτημα πάντως εχει να κάνει με τον συμβολισμό του πράγματος. Πως λειτουργεί μια τέτοια εικόνα ενός πρωθυπουργού ευρωπαϊκής χώρας ;Απο που αντλείται η βεβαιότητα οτι ενα φυλαχτό συνάδει (επικοινωνιακά) με την προοδευτική δυναμική της χωρας που η ΝΔ επαγγέλλεται; (Διότι αν ο κ. Καραμανλή δεν το ηθελε ,ο αρχιεπισκοπος δεν θα το ανακοίνωνε. ).
Το φυλαχτό ,στην κοινωνική ανθρωπολογία, ειχε χωρο στη δημόσια σφαίρα μόνο στις κοινωνίες οπου η αρχή ηταν οχι μόνο διττή (πολιτική και θρησκευτική) αλλά και οταν η μία αντλούσε τη δύναμή της απο την άλλη. Λειτουργούσε στις κοινωνίες οπου η διττή αρχή ηταν κάτι περισσότερο απο απλή διαχείριση της καθημερινότητας, ηταν μια μια συλλογική ιδέα .Και το φως της τρεφόταν απο το κοινό συναίθημα και οχι απο τον ορθό λόγο.
Στις συγχρονες κοινωνίες οταν και όπου αυτη η «ιδέα» επιβιώνει (βλ. Μπους περί διαβόλου κλπ) δεν ειναι παρά ενας απολίτικος συναισθηματισμός.Και τότε (οπως εγραφε και ο νομπελίστας Ιμρε Κέρτες) , «ο συναισθηματισμός γινεται το φιάσκο του συναισθήματος».
(Το αρθρο δημοσιεύτηκε σήμερα ,24/8, στον ΕΤ)